De AIVD en MIVD mogen chatsessies, e-mails en telefoongesprekken die via de kabel gaan, onderscheppen. Wel krijgen de geheime diensten meer controle. Dat blijkt uit het conceptvoorstel voor de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
Nu mogen de veiligheidsdiensten alleen data via de ether aftappen. Maar tegenwoordig gaat meer dan 90 procent van het dataverkeer via de (glasvezel)kabel. Als de wet wordt goedgekeurd, mogen de veiligheidsdiensten dus ‘metadata’ zoals nummers en tijdstippen van gesprekken checken.
Kabeldata
Dat de diensten nu kabeldata mogen onderscheppen, moet opleveren dat jihadstrijders beter kunnen worden opgespoord. Ook moet het meer bescherming bieden tegen cyberaanvallen en spionage, aldus een verklaring van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Toezicht
Wel krijgen de veiligheidsdiensten meer toezicht, mogen zij de kabeldata tijdelijk bewaren en voor sommige “bijzondere diensten” moeten zij toestemming vragen aan de minister. De onafhankelijke Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) krijgt meer macht. Het orgaan wordt ook een zelfstandige klachteninstantie en kan bindende oordelen gaan geven.
Wetsvoorstel
Dit wetsvoorstel bouwt voort op het rapport van de commissie-Dessens die eind 2013 stelde dat de diensten meer armslag moeten krijgen.
Buitenland
Vorig jaar werd bekend dat de samenwerking en uitwisseling van getapte informatie met buitenlandse zusterdiensten wordt veranderd. Dat mag pas nadat de minister toestemming heeft gegeven. Het kabinet zei toen meer grip te willen krijgen op het verstrekken van metadata aan het buitenland. Destijds bleek dat Nederlandse diensten 1,8 miljoen metadata hadden getapt van Nederlanders en die hadden gedeeld met de Amerikanen.
Burgerrecht
Bits of Freedom, de belangorganisatie die opkomt voor digitale burgerrechten, is niet blij dat de AIVD en MIVD kabeldata mogen onderscheppen. De organisatie wil dat dit wetsvoorstel van tafel gaat. Directeur Hans de Zwart: “Als de geheime diensten denken dat iemand kwaad in de zin heeft, moeten de ze diegene in de gaten kunnen houden. Dat vindt Bits of Freedom ook. En dat kunnen ze nu al. Maar met dit voorstel zullen ze ook heel veel brave burgers tappen, mensen die nog nooit iets hebben misdaan en dat ook nooit zullen doen.”