De inlichtingendiensten AIVD en MIVD mogen niet langer de vertrouwelijke gesprekken tussen advocaat en cliënt afluisteren. De rechter in Den Haag besloot dat dit afluisteren binnen zes maanden moet stoppen als er binnen die tijd geen onafhankelijk toezicht komt.
Het onafhankelijk toezicht moet de macht krijgen om het afluisteren tegen te gaan of te stoppen, want momenteel ontbreekt die toets. Ook mogen de AIVD en MIVD de informatie niet zomaar aan het Openbaar Ministerie geven, vindt de rechter. “Dat is onrechtmatig.” Het onafhankelijk toezicht moet kijken onder welke voorwaarden die informatie wel mag worden verstrekt.
Afluisteren
In de zaak traden de advocaten Sébas Diekstra en Olivier van Hardenbroek op namens de Europese advocatenorganisatie CCBE. Van Hardenbroek spreekt van een “principiële uitspraak” die volgens hem “ook in Europees opzicht belangrijk is”.
Kort geding
Advocaten waren het niet eens met de afluisterpraktijken van de AIVD en MIVD. Ze spanden een kort geding aan, omdat iedereen ervan uit moet kunnen gaan dat het gesprek met de advocaat vertrouwelijk is. Een verdachte moet vrij en in vertrouwen over zijn zaak kunnen praten.
Vonnis
Zo vertelde het Amsterdamse advocatenkantoor Prakken d’Oliveira dat de gesprekken tussen advocaat en cliënt “langdurig” zijn afgeluisterd door de AIVD. Het kantoor staat onder anderen terrorismeverdachten bij. De rechter zegt daar overigens over dat hij op basis van een brief van de minister aan het kantoor niet kan opmaken of er op grote schaal is afgeluisterd. Michiel Pestman van het kantoor reageerde verheugd op het vonnis. “Ons vertrouwen in de rechtsstaat is hersteld. Cliënten kunnen ons binnenkort weer gewoon bellen, zonder de vrees dat ze afgeluisterd worden.”
Onafhankelijk toezicht
Pestman is ook blij dat de rechter heeft besloten dat er onafhankelijk toezicht moet komen. De rechter zegt over die onafhankelijke toets dat die in de praktijk niet altijd vooraf plaats kan vinden. Dat heeft te maken met direct en indirect afluisteren. Bij indirect afluisteren is niet de advocaat degene die wordt afgeluisterd, maar degene die hem belt of mailt. Het is dan niet vooraf duidelijk of informatie onder het verschoningsrecht valt.