De inzet van camera’s op straat is allang niet meer het exclusieve domein van politie en private beveiligingsbedrijven. Ook buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) krijgen ermee te maken. Cameratoezicht voor boa’s: ja of nee?
Leestijd: +/- 4 minuten
In Amsterdam is in maart een pilot gestart, waarbij taxihandhavers de beschikking krijgen over bodycams. Het personeel krijgt namelijk bovengemiddeld te maken met agressie en geweld. De opnames van beeld en geluid zouden incidenten en escalaties voorkomen en het veiligheidsgevoel verbeteren. Het experiment, dat zes maanden duurt, bouwt voort op een proef met bodycams bij Amsterdamse politieagenten.
Cameratoezicht voor boa’s
De Amsterdamse aanpak illustreert een trend: buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) worden steeds meer betrokken bij cameratoezicht. Vorig jaar maakte de gemeente Noordoostpolder al bekend dat gemeentelijke handhavers via drones toezicht gaan uitvoeren. Bij camera’s op straat, die worden gebruikt voor de handhaving van de openbare orde, vervult de gemeente een regierol. Dat wil niet noodzakelijkerwijs zeggen dat boa’s ook een spilfunctie vervullen bij het maken van opnames, het uitkijken van beelden of het reageren op meldingen vanuit de toezichtcentrale. De gemeente kan deze taken ook laten uitvoeren door de politie, die daarbij vervolgens weer particuliere beveiligers kan inzetten.
Camerabeelden maken duidelijker wat er gebeurt
Bodycams, drones, privacy
“Camera’s hebben naar mijn idee vooral waarde op het moment dat de meldkamer daarmee verbinding kan leggen met surveillanten op straat”, zegt Wim Beijer, die in 2015 tot Boa van het Jaar werd verkozen en daarmee in het zonnetje werd gezet als handhaver die omgevingsbewust werkt, zelfstandig tot een afgewogen oordeel komt en breed inzetbaar, flexibel en ondernemend is. “Je kunt als boa met beelden adequater reageren dan met een portofoon. Camerabeelden maken nu eenmaal veel duidelijker wat er gebeurt. Op die manier kunnen we als boa’s op straat beter aangeven: wat hebben we nodig, welke hulpdiensten moeten er komen, is er gevaar voor burgers?”
Is het werk van de boa gebaat bij nieuwe technologische ontwikkelingen, zoals drones, bodycams en slimme camera’s? Beijer, die eerder als boa in Rotterdam regelmatig te maken kreeg met een regionale cameratoezichtcentrale, ziet zeker kansen voor de inzet van bodycams. “Niet zozeer bij dagelijkse surveillance, maar wel bij demonstraties, voetbalwedstrijden, evenementen en andere gelegenheden waarbij mensenmassa’s op de been zijn. Je ziet nu bijvoorbeeld dat burgers het werk van de boa en politie makkelijk vastleggen met een smartphone. Wat is dan ons weerwoord? De bodycam kan helpen om niet alleen een aanhouding of incident in beeld te brengen, maar ook de situatie die eraan vooraf ging.”
Werkveld van boa’s
De relevantie van allerlei innovatieve cameratechnologie voor het werkveld van boa’s is voor Beijer niet vanzelfsprekend. “Ik kan me niet voorstellen dat een drone op dit moment een zinnige ondersteuning biedt bij de werkzaamheden van de boa. Voor de politie is dat anders: agenten kunnen er bijvoorbeeld bij gevaarlijke situaties op de weg wel baat bij hebben. Gezien de taken en bevoegdheden van boa’s zie ik de meerwaarde van drones voor het werk van de boa nu niet meteen. Daarbij speelt dat het een ingrijpend middel is voor privacy, en daarom moeten we er echt voorzichtig mee zijn.”
Privacy is volgens Beijer ook een aandachtspunt bij andere actuele vormen van elektronisch toezicht, zoals met slimme brillen en mobiele camera’s. “Voor veel gemeenten staat de privacybescherming van burgers voorop. Flexibele camera’s zouden in mijn visie pas in aanmerking komen als er sprake is van buitensporig veel overlast, vernielingen, inbraken en andere high impact crimes. En dan is de overweging niet zozeer dat een camera mijn werk makkelijker kan maken, maar burgers beter kan beschermen.”
Slimme brillen
Een innovatie waarmee boa’s in de toekomst te maken zouden kunnen krijgen, is de slimme bril die door producenten zoals Google en TWNKLS op de markt wordt gebracht. “Ik zie onze slimme bril als aanvulling op tijdelijk cameratoezicht”, zegt Gerben Harmsen van TWNKLS. “De kracht van ons product zit erin dat de meldkamer met camerabeelden toegang heeft tot het blikveld van een persoon die op locatie is. Zo’n expert op afstand kan ook voor boa’s nuttig zijn.” Bovendien is het gebruik van de slimme bril laagdrempelig: volgens Harmsen is het gebruik in een kwartier te leren, is de accu voldoende om een dagdeel op stap te gaan en draagt het montuur prettig.
Voor de toekomst is gezichtsherkenning denkbaar
Tot nu toe is de slimme bril binnen het veiligheidsdomein vooral getest tijdens evenementen, zoals muziekevents en voetbalwedstrijden. Politieagenten en particuliere beveiligers waren enthousiast, vertelt Harmsen. “Dankzij de bril kan in beeld én geluid tweerichtingverkeer tussen surveillanten en meldkamer tot stand worden gebracht. Daarmee kunnen agenten en beveiligers meer contextinformatie overbrengen, bijvoorbeeld bij surveillancerondes door menigten.” In de nabije toekomst zijn aanvullende functionaliteiten denkbaar zoals gezichtsherkenning en kentekenregistratie. Politie en Openbaar Ministerie kunnen met de slimme brillen ook bewijslast verzamelen. Bovendien zou er een afschrikwekkende werking van kunnen uitgaan – een positief neveneffect dat TWNKLS binnenkort in samenwerking met de TU Delft onderzoekt.
Remote assistance
Harmsen waarschuwt voor een al te enthousiaste toepassing van de bril, die is gebaseerd op het principe van remote assistance (‘expertise op afstand’). “We kunnen bijna alles maken. Maar de kernvraag is natuurlijk: wat zijn de echte issues die je wilt oplossen en wie heeft er ondersteuning nodig? Bij de ontwikkeling van technologie voor slimme brillen bestaat de neiging om te kijken naar het fysieke product. Maar uiteindelijk gaat het om de software en de applicaties die erop gebruikt worden. Over drie maanden is er vast een nieuwe bril – de technologische snufjes worden steeds fantastischer. Maar een focus op de hardware is niet productief. Het gaat erom aansluiting te vinden op de nut en waarde die de bril voor een professional heeft. Een boa heeft nu eenmaal andere informatie- en ondersteuningsbehoeften dan bijvoorbeeld politie, recherche en anti-terrorismedeskundigen.”
Dit artikel is gepubliceerd in Security Management 04/2016. Vraag een proefnummer of abonnement aan!