Ongeveer een op de vier branden wordt veroorzaakt door kortsluiting in elektrische installaties en de daarop aangesloten elektrische apparaten. En het probleem van elektrabranden neemt toe, signaleren verzekeraars. Hoe keren we het tij?
Leestijd: +/- 4 minuten
De jaarlijkse preventiemiddag van het Platform Onderlinge Verzekeraars van het Verbond van Verzekeraars stond dit jaar volledig in het teken van elektra. Er zijn steeds meer en nieuwe types elektrische apparaten in gebruik – van zonnepanelen tot iPads. Dit creëert nieuwe brandrisico’s, zo constateert de belangenbehartiger van coöperatieve verzekeraars in Nederland. De schade die elektrabranden veroorzaken is enorm. Bovendien brengen elektrabranden forse veiligheidsrisico’s mee. Elektrabranden zijn vaak het gevolg van defecte installaties, kapotte machines of verkeerd gebruikte apparaten, zo blijkt uit analyses van het Verbond van Verzekeraars. Het bewustzijn van deze risico’s is onvoldoende, signaleren de verzekeraars.
> Lees ook Zo houd je rook buiten de deur
Elektrabranden
“Er spelen drie dingen: productveiligheid, kundige installatie en gedrag van gebruikers”, vat Timo Brinkman van het Verbond van Verzekeraars de problematiek samen. Zo zijn er steeds meer zonnepanelen van Chinese makelij op de Nederlandse markt. Die voldoen wel aan Chinese normen, maar niet aan Europese. Ook bij de installatie kan het misgaan. Als de zonnepanelen niet professioneel worden aangebracht, kan bijvoorbeeld een kabel los komen te hangen of vocht in de panelen lopen. Hierdoor raken contacten beschadigd, met als gevolg: oplopende temperaturen of kortsluiting – en uiteindelijk brand.
De bedrijfsschade van elektrabranden kan net zo ernstig zijn als bij andere branden, waarschuwt het Verbond van Verzekeraars. “Veel bedrijven zijn wel verzekerd voor schade aan opstal en inventaris. Maar als een brand een bedrijf langdurig stillegt, levert dat ook schade op. Alleen een speciale verzekering voor bedrijfsonderbreking kan deze kosten dekken. Het is van belang dat bedrijven daarover nadenken, zodat ze bij brandpreventie niet alleen kijken naar de risico’s voor opstal en inventaris maar ook voor bedrijfscontinuïteit,” zegt Brinkman, die daaraan direct toevoegt dat verzekeringen slechts een onderdeel zijn van de oplossing. “Een bedrijf moet zelf een risicoanalyse maken en aan risicomanagement doen. Daarmee wordt ook de bewustwording verbeterd – en die is essentieel voor effectieve brandpreventie. Het gaat er uiteindelijk om dat een bedrijf brand echt wil voorkomen, en niet alleen maar maatregelen treft omdat de wet of een verzekering daarom vraagt.”
Bewustwording is essentieel voor effectieve brandpreventie
VIER
Om een bijdrage te leveren aan het terugdringen van het aantal elektrabranden sloten het Verbond van Verzekeraars en iKeur in 2013 de Safety Deal Brandveilige elektra. De vereniging iKeur, een platform van onafhankelijke inspecteurs dat de veiligheid van elektrotechnische bedrijfsvoering wil optimaliseren, heeft in dat kader in overleg met het Verbond van Verzekeraars het inspectieprotocol Verzekerings Inspectie Elektrotechnische Risico’s (VIER). Het protocol bestaat uit een inspectiemethode en een opleidingsprogramma voor inspecteurs. Inspecteurs die volgens het protocol van VIER elektrische installaties en het gebruik van daaraan verbonden apparaten en machines controleren, kijken specifiek naar het risico op brand.
Natuurlijk is zo’n inspectie altijd een momentopname, benadrukte Wim de Ruiter, risicodeskundige bij Nationale Nederlanden, vorig jaar in een interview. Regelmatige, gerichte inspecties helpen om incidenten te voorkomen, maar de continue aandacht voor (brand)veiligheid is een opgave en verantwoordelijkheid voor de ondernemer. Het is volgens De Ruiter dan ook belangrijk dat bedrijven de voordelen van preventie inzien, bijvoorbeeld vanuit het perspectief van bedrijfscontinuïteit. “Ook als apparaten voldoen aan normen voor brandveiligheid, kunnen risico’s ontstaan omdat er verkeerd mee wordt omgesprongen”, voegt Brinkman toe. Inmiddels ontwikkelen het Verbond van Verzekeraars en iKeur een nieuw inspectieprotocol, waarin meer aandacht wordt geschonken aan het brandveilige gebruik van elektrische installaties en apparaten.
Brandweer
Het Verbond van Verzekeraars sloot vorig jaar een samenwerkingsovereenkomst met Brandweer Nederland om preventie naar een hoger plan te tillen. Brinkman licht toe: “Er is een grote overlap tussen de thema’s waarmee risicodeskundigen van verzekeraars en inspecteurs van de brandweer zich bezighouden. Juist op het vlak van preventie kunnen we elkaar daarom helpen en aanvullen.” De partijen kiezen daarbij een brede insteek, zoals veilig leven en veilig ondernemen. Binnen die thema’s kunnen ook de risico’s van elektra aan bod komen.
Het Verbond van Verzekeraars ondertekende eerder al een convenant met Brandweer Nederland, het Openbaar Ministerie en de Nationale Politie. Met het convenant Samenwerking bij brandonderzoek in Nederland willen de vier partijen de samenwerking bij brandonderzoeken bevorderen en waarborgen. Brandonderzoek, dat wordt uitgevoerd na een incident, levert inzichten op in het ontstaan en de ontwikkeling van een brand. Kennisuitwisseling en samenwerkingsafspraken hierover verbeteren de mogelijkheden tot handhaving, tot verbetering van wet- en regelgeving, tot beperking van de schadelast en tot detectie van veroorzakers van brand, zo is de gedachte. Elektrabranden zijn hierbij (nog) geen specifiek aandachtsgebied.
Er valt nog veel te winnen
Checklist
“Er valt nog heel veel te winnen als het gaat om preventie van brandschade”, benadrukt Brinkman. “Bewustwording van de problematiek en interne risicoanalyses zijn hierbij cruciaal. Naast aandacht voor veilige elektrische apparaten is het ook belangrijk om te weten hoe deze moeten worden aangesloten en gebruikt. Een hulpmiddel hierbij is de Checklist Brand (verkrijgbaar via Checklistbrand.nl), die het Verbond van Verzekeraars heeft opgezet met VNO-NCW en de brandweer.” Ook risicodeskundigen van verzekeraars kunnen een helpende hand bieden, bijvoorbeeld bij het opstellen van een risicoanalyse. “Het is bijvoorbeeld van belang om als eigenaar of verhuurder van een bedrijfspand aan de verzekeraar te melden als een het pand of terrein een andere bestemming krijgt. Elke bedrijfssector heeft nu eenmaal bepaalde risico’s. De brandrisico’s bij een MKB’er zijn natuurlijk anders dan bij een internationaal chemieconcern. De verzekeraars kunnen adviseren over passende maatregelen, die zijn afgestemd op de sector en het bedrijf.”
> Dit artikel verscheen in Security Management 06/2016. Vraag een proefnummer aan of neem een abonnement