Zakkenrollers in winkelcentra. Inbraakrisico’s op parkeerterreinen. Verdachte situaties tijdens evenementen. Slimme camera’s bieden kansen voor automatische, proactieve signalering. Maar voor welke uitdagingen staan automatische detectiesystemen? En welke trends kunnen we verwachten? Henri Bouma doet verslag van de ontwikkelingen bij TNO.
Automatische detectiesystemen
Bij de eenvoudigste vormen van automatische videoanalyse wordt een virtueel struikeldraad gebruikt, dat een signaal afgeeft zodra er iemand op stapt. Een goede manier om bedrijventerreinen te beveiligen, zo kan wel worden geconcludeerd uit de detectiesystemen die op de markt zijn. “Eigenlijk is het enige wat dit soort systemen hoeft te doen: detecteren of er iemand is, en het signaal doorgeven aan de meldkamer. Maar bij zoiets als zakkenrollerij in winkelcentra gaat het om een heel ander type verdachte gedragingen”, zegt Henri Bouma, research scientist op het gebied van Intelligent Imaging bij TNO. “Het gedrag van zakkenrollers is subtiel, en moeilijk waarneembaar – niet alleen voor computers maar zelfs voor mensen. Desondanks hebben we een systeem ontwikkeld waarmee we goede resultaten kunnen boeken.”
Critici
Critici benadrukken dat het camera’s aan menselijke intuïtie ontbreekt, waardoor de kans op verkeerde beeldinterpretaties zeer groot is. Beatrice de Gelder, hoogleraar psychologie en neuroscience aan de Universiteit van Maastricht, gaf in een interview met Trouw het voorbeeld van een man die aan de handtas van een vrouw trekt. Een camera zou hierbij geen onderscheid kunnen maken tot een vertrouwelijk, speels gebaar en een poging tot diefstal. Bouma erkent de beperkingen van – ook slimme – camera’s om in dit soort situaties goede resultaten te leveren. “Er is iets waar mensen heel goed in zijn: kleine aantallen situaties beoordelen. Een mens kan bijvoorbeeld veel beter dan een machine bepalen of iemand een zakkenroller is. Ik denk ook dat dit zo zal blijven, in ieder geval de komende vijf jaar. Maar een machine kan grote hoeveelheden data verwerken. Een computer kan namelijk aangeven dat een fors aandeel van de informatie – ongeveer negentig procent – niet relevant is. De overige tien procent wordt dan voorgelegd aan de operator, die kan constateren of het gaat om een zakkenroller of niet.”
Behapbaar
Bouma, die sinds 2006 bij TNO werkt en promoveerde aan de Technische Universiteit Eindhoven op een proefschrift over computer imaging, waarschuwt voor al te hoge verwachtingen van slimme camerasystemen. “De kwaliteit is steeds beter geworden, maar je komt simpelweg nooit bij een honderd procent accuraat systeem. Je hebt nu eenmaal interactie nodig tussen mensen en machines. Als je daarmee rekening houdt bij de ontwikkeling van systemen dan kom je gewoon verder. Het is al zinnig om een systeem te hebben dat ervoor zorgt dat operators alleen nog de meest waarschijnlijke risicosituaties zien. Op die manier kan de mens sneller met grote hoeveelheden data omgaan. De machine heeft dan de functie om grote hoeveelheden data terug te brengen tot een voor mensen behapbare dosis. De operators kunnen dan sneller beelden verwerken, bijvoorbeeld om verdachten op te sporen. En goede keuzes maken over zaken die voor computers en camera’s moeilijk te onderscheiden zijn.” En zijn er veel van dat soort zaken? Helaas wel, zegt Bouma. “Bijvoorbeeld: bij het gedrag van autokrakers zie je vaak een soort kat en muis spel. Daders passen hun modus operandi snel aan veranderde omstandigheden aan. Een machine leert zoiets moeilijk. Een mens is veel flexibeler in het omgaan met nieuwe situaties.”
Privacy
Ook privacyvraagstukken komen onvermijdelijk aan bod als het gaat om camerasystemen die uiteenlopende informatiebronnen combineren. “De overheid en de gebruikers zijn natuurlijk wel bezig met privacybescherming, maar technologische ontwikkelingen maken situaties mogelijk die zij misschien nog niet hadden bedacht. Dat betekent dat ook ontwikkelaars een verantwoordelijkheid hebben om te kijken of de technische middelen wel passen bij de doelen die beoogd worden. Zodat al bij het ontwerp van het systeem rekening kan worden gehouden met gegevensverwerkingen en privacybescherming.”
