… en we keken ernaar. Er verschijnen aan de lopende band publicaties over de vraag hoe technologie ons leven binnensluipt, subtiel en onweerstaanbaar verslavend. Hoe Big Tech niet alleen ons dagelijks leven heeft veranderd, maar ook onze blik op de wereld (ver)vormt. Wat ooit een hulpmiddel was, is nu een macht op zichzelf: een economische, culturele en morele kracht die publieke waarden in de schaduw stelt van hun businessmodel (lees: winstmaximalisatie).
Big Tech-bedrijven en hun gezichtsbepalende eigenaren beloven een betere wereld. Slimmere mensen, slimmere algoritmes, efficiëntere diensten en ongekende toegang tot informatie. Maar hierachter schuilt een ongemakkelijke waarheid. Deze bedrijven hebben een eigen logica, waarin gebruikersdata en schermtijd meer waard zijn dan het bevorderen van welzijn, democratie of feiten. Ze beïnvloeden wat we zien, wat we kopen, wat we geloven en wat we stemmen. Hun wereldbeeld is geen neutraal venster op de werkelijkheid, maar een zorgvuldig geconstrueerde spiegel van onze consumptiepatronen.
Big Tech heeft de grenzen verschoven
Waarom zijn wij zo afhankelijk geworden van een klein aantal techbedrijven? Is dat de schuld van de technologie? Nee, technologie is in essentie een hulpmiddel, niet goed of slecht. Zeker ook niet neutraal. Maar Big Tech heeft de grenzen verschoven. Waar vroeger techniek de mens volgde, lijkt de mens nu techniek te (moeten?) volgen. We passen ons aan aan wat de socialemediaplatforms ons bieden in plaats van kritisch te bepalen wat ze zouden moeten leveren. We zijn niet alleen gebruikers geworden, maar ook en vooral producten, geoptimaliseerd voor marktaandeel. De mens als een bundel data.
Toch hoeven we geen passieve toeschouwers te blijven. Als securityprofessional, als beleidsmaker en als burger kunnen we iets doen. We moeten technologie weer in dienst stellen van publieke waarden. Dat begint met bewustwording en het stellen van kritische vragen. Wie profiteert van deze technologie? Welke waarden worden bevorderd, welke worden ondermijnd?
Blijven we toekijken of nemen we onze verantwoordelijkheid?
Laten we de regie (terug)pakken
De oplossing ligt niet alleen bij de overheid, hoewel regelgeving een belangrijke stap is. Ook organisaties zelf hebben een verantwoordelijkheid. Ze moeten investeren in technologie die ethisch verantwoord is, transparantie eisen van leveranciers en een cultuur creëren waarin waarden als privacy, inclusiviteit en duurzaamheid vooropstaan. Laten we de regie en macht (terug)pakken. Laten we eisen dat technologie ons ondersteunt in plaats van ons stuurt. We hebben de kans om een wereld te bouwen waarin innovatie hand in hand gaat met het welzijn van de samenleving en waarbij de belangen en rechten van de gebruiker centraal staan in plaats van het verdienmodel van Silicon Valley. Maar dat gaat niet vanzelf. Het begint met de keuze: blijven we toekijken of nemen we onze verantwoordelijkheid?
Mr. Ben den Tuinder is hoofddocent recht bij de opleiding Safety & Security Management en onderzoeker bij het lectoraat Weerbare Democratie van Hogeschool Saxion.
Reacties? Graag! b.c.dentuinder@saxion.nl
Meer blogs van Ben den Tuinder
Volg Security Management op LinkedIn
