Beiden houden zich bezig met veiligheid, maar toch leven ze vaak in gescheiden werelden. Hoe safety- en securitymanagers beter kunnen samenwerken? Door zich niet te richten op procedures, maar op scenario's.
Jaren geleden stonden safety managers en security managers van een groot gerechtsgebouw recht tegenover elkaar. Het safety-kamp wilde het liefst dat alle deuren open bleven; dan kon iedereen bij brand een veilig heenkomen zoeken. Maar security dacht daar natuurlijk anders over: voor een goede beveiliging moesten die deuren juist stevig op slot.
Wie er uiteindelijk won? Security, maar die kreeg dan ook wat hulp van buiten. Op een dag besloot iemand op het gerechtsgebouw te schieten, met een geweer. Na dat incident was het pleit snel beslecht.
Volgens Coen van Gulijk illustreert dit verhaal twee problemen. Ten eerste worden beslissingen vaak genomen op basis van incidenten (daarover later), en bovendien gaapt er een kloof tussen safety- en securityprofessionals. "Vooral de manier waarop die problemen willen oplossen, kan soms flink verschillen."
Overeenkomsten
Voor een goed begrip: Van Gulijk ervaart dat niet in zijn dagelijkse praktijk. Hij is universitair docent aan de Safety Science Group van de technische Universiteit, en doceert zowel safety- als security-onderwerpen. En op academisch niveau ziet hij tussen die twee disciplines weinig verschillen. "Beide houden zich bezig met risicobeheersing en continuïteit van de organisatie. Ze volgen ook hetzelfde stappenplan: identificatie (Wat kan ons overkomen?), analyse (Hoe erg is dat?), en de mogelijke maatregelen.
Maar op het niveau van de praktijk, ziet hij die tegenstelling wel. De laatste maanden heeft hij een onderzoek gehouden onder risicoprofessionals, en heeft hij veel safety- en securitymensen geïnterviewd. "Safetyfunctionarissen houden zich vooral bezig met de vraag: wat kunnen we fout doen?. En securityprofessionals concentreren zich op: wat doet de vijand? Je ziet ook dat ze nauwelijks met elkaar praten, althans niet over het werk. Dat komt omdat er ook weinig gemeenschappelijke onderwerpen zijn. Safety praat niet over de afluisterschandalen van NSA, en security niet over de risico's bij grote evenementen – behalve dan misschien over dat incident met die Damschreeuwer."
Procedures
De kloof wordt volgens Van Gulijk vergroot doordat praktijkmensen vaak gedwongen zijn te denken in procedures. "Ik heb als universitair docent de kans om mijn werkwijze zelf te bepalen, een beveiliger aan de poort zit vast aan routines. En hetzelfde geldt voor een veiligheidskundige. Natuurlijk, die routines zijn er niet voor niets, maar die beveiligers en veiligheidskundigen zouden ook eens bij elkaar moeten komen om te denken in scenario's. Wat kan er precies mis gaan? Dan kan die beveiliger bijvoorbeeld vragen wat hij moet doen als hij bij zijn afsluitrondje iemand bewusteloos in het laboratorium ziet liggen. Kan hij dan naar binnen om de man te helpen? En dan kunnen de safetymensen vertellen dat hij dat beter niet kan doen: er is namelijk een kans dat het laboratorium vol hangt met gas."
Zulk overleg vindt volgens Van Gulijk te weinig plaats. Maar tegelijkertijd ziet hij safety en security toch nader bij elkaar komen, zij het dan op een onverwachte manier. "Mensen met twee verschillende petten op, zullen niet zo snel met elkaar praten. Maar aan de andere kant: steeds vaker zie je die twee petten op één hoofd. Tien jaar geleden had een beveiliger alleen maar beveiligingstaken. Nu houdt hij zich ook bezig met BHV en heeft hij een EHBO-diploma. Kijk bijvoorbeeld naar de security-organisatie op Rotterdam Airport: die houdt zich voor 25 procent bezig met safety."
Incidenten
Terug naar het gerechtsgebouw dat werd beschoten. Want dit verhaal illustreert niet alleen de tegenstelling tussen safety en security, maar ook de besluitvorming op basis van incidenten. En dat is iets waar Van Gulijk zich aan stoort. "Zo'n incident komt natuurlijk met grote letters in de krant. Iedereen wil weten hoe dit kon gebeuren, en iedereen verwacht dan ook dat de minister maatregelen neemt. Maar dat leidt natuurlijk tot hapsnapbeleid. Veel verstandiger is het om de zaak goed te inventariseren en ervoor te zorgen dat je plannen hebt klaarliggen, zowel vanuit de safety- als de securitykant. Als er dan toch een incident plaatsvindt, kan de minister de Kamer laten zien dat de organisatie wel degelijk goed was voorbereid."
Tijdens de beurs Safety&Health@Work licht Van Gulijk op 8 april zijn onderzoek uitgebreid toe tijdens de Kennissessie 'Samen voor Veiligheid'. De toegang is gratis, maar schrijf u wel in.