Ergens midden jaren ’90 ben ik opgehouden mij met het openbaar vervoer te verplaatsen. Een verstandige keuze blijkt achteraf, want het OV is tegenwoordig een van de onveiligste plaatsen van Nederland. Verbaal en fysiek geweld tegen conducteurs, beveiligers met handboeien, wapenstok en pepperspray.
Twintig jaar geleden stapte ik gewoon in Amsterdam Centraal uit en nam ik ontspannen de tram naar het Concertgebouw. Tegenwoordig reis ik door talloze veiligheidsrisicozones en word ik, gefilmd door de alomtegenwoordige camera’s, keer op keer gecontroleerd. Veilig voel ik me niet meer. Recentelijk dook daar ook nog een bepaald slag securitymedewerker op: één met een outfit die steeds meer begint te lijken op een militair, compleet met bomberjack en soldatenkistjes. Als dat maar goed gaat…
Welkom in het OV van 2016
Welkom in het OV van 2016. Nu de reiziger gevangen is in een netwerk van checkpoints, sluizen en poortjes kan begonnen worden met veelvuldige controles en het meedogenloos afdwingen van geschreven en ongeschreven huisregels: een geldig vervoersbewijs, niet meer instappen na het fluitsignaal, eten in de coupé… En dan de training om ‘geen uitzondering’ te geven aan mensen die niet zijn ingecheckt. Zelfs vrienden komen hun beklag bij mij doen. Ze hebben die piep bij het inchecken toch echt gehoord (van wie?) of hebben in alle haast op een verkeerd knopje gedrukt, maar toch kregen ze onmiddellijk een boete. En als het systeem zelf een fout gemaakt heeft, moeten ze hemel en aarde bewegen om hun geld terug te krijgen. Dus laten ze het maar.
Alle ICT-problemen wentelen we af op de gebruiker
Maar eigenlijk is er niets nieuws aan de hand. Het is de laatste decennia sinds de introductie van ICT steeds meer de norm geworden om alle ICT-problemen op de gebruiker af te wentelen. Die heeft door het accepteren van de algemene voorwaarden trouwens aangegeven de leverancier vrij te pleiten voor schade door eventuele fouten. Anders mag hij geen gebruik maken van de dienst. Heeft u de algemene voorwaarden van uw laatste securitysysteem nog eens kritisch doorgeleden? U zult schrikken!
Het was de eerste keer dat ik zwart reed
En zo stond ik laatst zelf door nooddruft gedreven in een tram met een paar euro in mijn hand en een bestuurder die voorin in een soort beveiligde bomvrije ruimte zat, zonder mogelijkheid om een kaartje te kopen. Ik stapte een paar haltes later uit zonder betaald te kunnen hebben. De eerste keer in mijn leven dat ik zwart reed. Dat moeten de camera’s hebben vastgelegd. Gederfde winst voor de vervoersmaatschappij en een nieuwe markt voor bewakingsapparatuur. Dat gaat helemaal goed komen, vrees ik.
> Lees ook Grenzen aan cameratoezicht
> Lees ook Cameratoezicht als fysieke beveiligingsmaatregel
