Terrowattus? Let's go back. Het was 2004. George Bush verslaat John Kerry. In Azië heerst de Vogelpest. Kabinet Balkenende zoveel is aan de macht. Het is de tijd waarin we ons spaargeld nog massaal naar IJslandse banken brengen en Marco Borsato de hitlijsten beheerst. En waarin we vrezen voor terrorisme …
Nadat de Verenigde Staten in 2001 waren geconfronteerd met de vernietigende kracht van het 'nieuwe terrorisme', raakt de wereld verwikkeld in een strijd tegen aanhangers van deze geweldsideologie. In de daaropvolgende jaren komt het Jihadistisch terrorisme letterlijk dichterbij. Zelfs zo dichtbij dat ook Nederland uiteindelijk ten prooi valt aan deze vorm van politiek geïnspireerd geweld.
U herinnert het zich ongetwijfeld nog goed. Een jonge radicaal hoopt de eerste martelaar van Amsterdam te worden en vermoordt filmmaker Theo van Gogh. Wat volgt, is een uitgebreide reeks arrestaties van andere terrorismeverdachten, uitmondend in een urenlange belegering van het Haagse Laakkwartier. Burgers en overheden maken zich grote zorgen. De eerder voor exotisch gehouden, nietsontziende vorm van terrorisme blijkt ook voor onze samenleving een reëel risico.
De aandacht voor terrorisme hernieuwde de aandacht voor security. Ik durf zelfs de stelling wel aan dat terrorisme ons soort risico's sexyer heeft gemaakt. Sterker nog, Mohammed B. en de zijnen betekenden meer voor het beveiligingsbewustzijn dan welk awarenessprogramma ooit had kunnen betekenen. Security werd algemeen gezien als één van de belangrijkste antwoorden op de nieuwe dreiging. Onze manier van denken en kijken en ons instrumentarium zouden immers helpen om de terroristische gelegenheidsstructuur te beperken en om dreigende terroristische narigheid vroegtijdig te detecteren.
Nu, zes jaar later, roept terrorisme echter weer dezelfde geruststellende associaties op als voor de eerste golf van Jihadistisch geweld. Variërend van 'leuk voor Hollywood', 'vervelend voor stotteraars' tot 'iets met 'moeilijke landen'. Maar is er nu echt iets veranderd? Volgens de Inlichtingen- & Veiligheidsdienst is de binnenlandse dreiging die uitgaat van home grown Jihadisten afgenomen. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding schat de dreiging al enige tijd in als 'beperkt'. Na jaren van radicalisering zou er in toenemende mate sprake zijn van deradicalisering. Een illustratief voorbeeld vormt de recente brief van één van onze voormalige topterroristen: Jason W.
Wat betekent dit voor ons? Negatief benaderd, hebben we één aansprekende business case minder. Terrorisme typeren als risico voor activiteiten in Nederland leidt tegenwoordig bij de meeste toehoorders tot gefronste wenkbrauwen. De potentieel hoge impact staat in schril contrast met de kans dat het risico zich daadwerkelijk voltrekt. En mocht het zich in een uiterst geval toch voordoen, dan hebben we simpelweg botte pech. Terrorisme is niet langer de security driver die het was …
Hoewel het natuurlijk wel helpt, ontleent security haar belang gelukkig niet exclusief aan een mediageniek risico dat hoog op de maatschappelijke agenda staat. Wel onderstreept de conjunctuur van het terrorismerisico een aantal zaken. Ten eerste het belang van security-risicospreiding. Ten tweede het belang van het volgen van en anticiperen op opkomende risico's. Ten derde de beperkte houdbaarheid van sommige risico's. Tot slot, ten vierde, het belang van structurele aandacht voor security in al haar facetten. Tijden en percepties mogen immers veranderen, maar securitydreigingen blijven bestaan. Blijvende sensitiviteit hiervoor vormt de essentie van onze baan.
Colin T. is security manager bij een Nederlandse multinational. Aan de hand van de weerbarstige securitypraktijk van alledag geeft hij maandelijks zijn kijk op veiligheid.