Uit onderzoek van NU.nl blijkt dat de politie foto’s van meer dan 1,3 miljoen personen gebruikt voor gezichtsherkenning, maar heeft geen heeft idee welke mensen terecht in de gezichtendatabase staan. Zo is dus ook niet bekend bij wie dat niet langer het geval is, bijvoorbeeld na een vrijspraak.
Deskundigen betwijfelen of gezichtsherkenning bij de politie daardoor nog geoorloofd is. Exacte berekeningen zijn lastig, maar de politie erkent dat er stevige twijfel bestaat of tienduizenden mensen terecht in de gezichtendatabase staan.
Beelden beveiligingscamera vergeleken in gezichtsdatabase
De politie gebruikt het systeem, dat CATCH heet, sinds eind 2016 om mensen op te sporen die op beeld een strafbaar feit plegen, zoals geld opnemen met een gestolen pinpas. De CATCH-software kan beelden van bijvoorbeeld een beveiligingscamera achteraf vergelijken met de gezichtsfoto’s in de database. Als dat een match oplevert, weet de politie mogelijk – want het oordeel is nooit waterdicht – wie de stelende pinner was.
CATCH-database gekoppeld aan andere databank
De gezichtsfoto’s in de CATCH-database komen voor een groot deel uit een andere databank met verdachten en veroordeelden. Het ministerie van Justitie en Veiligheid beheert dit persoonsregister om het strafrechtproces binnen de overheid te stroomlijnen. De wet die dat regelt is sinds 2010 van kracht.
Mensen komen in die databank terecht als ze verdacht worden van bepaalde relatief zware strafbare feiten. De gezichtsfoto’s moeten verwijderd worden zodra iemand niet langer verdachte is. Voorwaarden zijn wel dat die persoon niet eerder veroordeeld is en dat er niet nog een andere zaak tegen diegene loopt.
Na vrijspraak gezichtsfoto niet verwijderd
In de eerste negen jaar sinds 2010 kwamen tienduizenden mensen in aanmerking voor een verwijderbeoordeling. Zo sprak de rechter 71.000 mensen vrij en trof het Openbaar Ministerie (OM) een schikking met 106.000 mensen die beschuldigd werden van feiten waarbij de politie verplicht een gezichtsfoto moet nemen.
De Justitiële Informatiedienst (Justid, onderdeel van het ministerie) moet vervolgens beoordelen of deze personen aan de voorwaarden voldoen om hun gezichtsfoto’s uit het persoonsregister te halen. Als na een vrijspraak nog hoger beroep volgt, is dat zolang de zaak loopt, overigens nog niet aan de orde. Het is onduidelijk hoe vaak dat bij die 71.000 personen voorkwam.
Het aantal zaken dat Justid wel beoordeelde, is echter een stuk lager dan het aantal personen dat daarvoor in aanmerking kwam. In dezelfde negen jaar behandelde de dienst bijna 16.200 verwijderverzoeken. Daarvan werd 92,8 procent goedgekeurd.
Politie wist dat mensen onterecht in CATCH zouden belanden
Dat het opschonen van de justitiedatabank niet goed gaat, erkende demissionair minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) al in 2019. Toen de politie met gezichtsherkenning begon, was intern al bekend dat daardoor waarschijnlijk mensen onterecht in de CATCH-database zouden belanden. Dat zegt John Riemen, hoofd van het Centrum voor Biometrie van de politie, de beheerder van CATCH, in gesprek met NU.nl.
Het is onzeker of gezichtsfoto’s na goedkeuring door Justid niet alleen uit het persoonsregister van het ministerie, maar ook uit CATCH zijn verwijderd. De politie zegt “zo snel als mogelijk” te handelen na een verwijderverzoek van Justid, maar houdt daar geen statistieken over bij.
Bron: nu.nl
– Privacyrisico’s van gezichtsherkenning
– Intelligente camera’s: enkele kanttekeningen
– Thermische camera’s: hot or not?
Volg Security Management op LinkedIn