Het Nieuwe Werken = risico's accepteren? Het Nieuwe Werken = risico's accepteren?
Sinds enige tijd is Het Nieuwe Werken (HNW) de trend waaraan iedereen mee kan doen. Of het nu gaat om waar, hoe, en op welke tijden je werkt: het is allemaal een keuze van de medewerker geworden, als de resultaten maar naar tevredenheid zijn. En het moet gezegd, HNW lijkt de oplossing voor een aantal zaken waarmee we allemaal worstelen: minder files door een afname van het woon-werkverkeer, een betere work/life balance, en ook de tevredenheid en de productiviteit van medewerkers zouden door het slimmer werken moeten toenemen.
Toch zit er in mijn ogen een belangrijke keerzijde aan HNW. Laten we het maar noemen: Het Onzichtbare Werken. Want werken buiten het directe (toe)zicht van de werkgever brengt de nodige integriteitsrisico's met zich mee. Daarvan is urenfraude door medewerkers die minder werken dan waarvoor ze zijn aangenomen nog de minste. HNW gaat immers uit van resultaatverplichting, eigen verantwoordelijkheid en vertrouwen, nietwaar? Voor ICT- en securityprofessionals breekt daarom een spannende tijd aan. Zij moeten ervoor zorgen dat alles veilig blijft, met behoud van vrijheid en flexibiliteit. En wat te denken van het gezonde zelfreinigende vermogen van een organisatie als het gaat om integriteitsrisico's en bedrijfsfraude?
In veel organisaties is er een algemeen heersende norm die wordt gevormd en bepaald door cultuurdragers in een organisatie. Nu de helft van de medewerkers niet of op verschillende tijden op kantoor is, komen dergelijke normen en waarden veel minder ter sprake en word en ze minder uitgedragen. Ook neemt de gelegenheid tot frauderen en niet-integer handelen toe. Immers ‘wat het oog niet ziet, dat het hart niet deert'. Oftewel, de drempels die er waren om zaken te doen die het kantoorlicht niet kunnen verdragen, worden steeds lager. Collega's vangen als je thuis werkt geen flarden op van een niet-integer telefoongesprek. Om nog maar te zwijgen over de ‘zachtere' factoren die een rol spelen bij integriteitsrisico's en bedrijfsfraude.
De mate waarin medewerkersmedewerkers zich door HNW emotioneel en cultureel verbonden voelen met de organisatie waar ze werken, zou wel eens kunnen afnemen. Werkgevers zullen dus controlemechanismen in moeten voeren die deze risico's verkleinen, maar tegelijkertijd het concept van HNW daarmee geen geweld aandoen. Dat kan door aan de ‘voorkant' een aantal zaken goed te regelen. Screening van nieuw personeel en implementeren van en aandacht schenken aan een duidelijke gedragscode zijn hierbij van belang en zorgen voor een integere uitgangspositie. Vervolgens zal een organisatie afspraken moeten maken over afstemming en verantwoording van zaken, zeker als je op elkaar wilt blijven rekenen waar het gaat om integriteit en fraudepreventie. Tegelijkertijd zal er door de ICT en securityprofessionals vernieuwend moeten worden gedacht en gehandeld. De fossiele gewoonten die nog aanwezig zijn, moeten snel worden geïsoleerd. Zij zullen de vele technische mogelijkheden moeten benutten om te zorgen voor voldoende beveiliging en hier en daar wat controlemechanismen moeten inbrengen.
En ja, deze zullen soms ingaan tegen de basisprincipes van HNW. Want ook al is het gedachtegoed mooi, de vraag die mij blijft bezighouden is of HNW een explosieve groei van bedrijfsfraude gaat opleveren als we de risico's accepteren. Of moeten we als waakhonden van integriteit hier een serieuze interventie doen?
Marcel Boekhorst is algemeen directeur van Signum Interfocus Riskmanagement.
Deze column is verschenen in Security Management nummer 10, oktober 2011.