Dit jaar viert SOBA zijn 35-jarig jubileum. Een mooi moment voor een terugblik met directeur Ymke van Kersen en programmamanager Wijnand van Loon. Van Kersen: “Ons doel is om professionals de kennis en vaardigheden bij te brengen waarmee ze kunnen bijdragen aan een veiliger Nederland. Dat doen we met oog voor de praktijk en de veranderende vraag vanuit de sector.”
Door Peter Passenier / Beeld: SOBA
Hoe Wijnand van Loon met SOBA kennismaakte? Gewoon als deelnemer. “Ik heb hier mijn TBV gehaald en later ook de volledige post-hbo-lijn doorlopen. Maar tijdens een van die opleidingen raakte ik aan de praat met SOBA-directeur Armand van Bercheycke en die vroeg me: ‘Sta je niet aan de verkeerde kant van de klas?’ In eerste instantie was ik niet toe aan lesgeven, maar later kwam het toch zover. Ik werd gastdocent, en inmiddels werk ik hier vast.”
Sleutelwoord: praktijkgerichtheid
Die persoonlijke groei illustreert wat SOBA voor veel deelnemers wil betekenen: een plek waar technici zich kunnen ontwikkelen tot adviseur, leidinggevende of specialist. Het sleutelwoord is volgens Van Loon: praktijkgerichtheid. “Tijdens de opleiding Security en Techniek bezoeken cursisten bedrijven zoals een glasfabriek of Johan Enschedé in Haarlem. Daar leren ze onder meer hoe beveiligd drukwerk en waardepapieren worden geproduceerd – en mogen ze soms zelf met een bijl aan de slag om de sterkte van glas te testen. Dan zie je dat in die WhatsApp-groep de filmpjes beginnen te stromen. En dan weten we: deze mensen hebben we geraakt.”
Nieuw ritme
Wat SOBA daarnaast onderscheidt, is de flexibele planning. “Toen ik hier negen jaar geleden kwam werken, was die planning gebaseerd op het klassieke schooljaar”, vertelt de huidige directeur Ymke van Kersen. “Het was heel schools. De examens waren twee keer per jaar. Dus als iemand in oktober dacht: ik wil MBV doen, dan kon het zomaar zijn dat je een half jaar moest wachten. Dat wilde ik niet.”
Daarom introduceerde Van Kersen een nieuw ritme. “Niet langer hanteerden we één landelijke planning per opleiding, maar meerdere startmomenten verspreid over regio’s. Een deelnemer uit Groningen hoeft sindsdien niet meer naar Utrecht, maar kan terecht in Zwolle of Amsterdam. Daarbij regelt SOBA inmiddels voor de kandidaten ook de examens.”
Dagopleidingen
Deze flexibiliteit blijkt ook op andere manieren. “Voorheen gaven we veel meer avondopleidingen”, vervolgt Van Kersen. “Nu zien we, als antwoord op de wens van de markt een toename in dagopleidingen. Daarnaast profileert SOBA zich als maatwerkpartner. We ontwikkelen in samenwerking met opdrachtgevers complete traineeships. Een goed voorbeeld hiervan zijn trajecten om zij-instromers startbekwaam te maken als beveiligingsmonteur. Hiermee bieden we een concrete oplossing voor de krapte op de arbeidsmarkt en helpen we werkgevers aan gekwalificeerd personeel.”
Vooruitziende blik
Toen de coronapandemie uitbrak, bleek die flexibiliteit geen luxe maar noodzaak. Terwijl veel opleidingsinstituten maanden nodig hadden om de overstap naar online te maken, draaide SOBA in een week volledig digitaal. Volgens Van Kersen was dit voor een groot deel te danken aan Van Bercheycke. “Armand zei van tevoren al: ‘Zorg dat we digitaal onderwijs kunnen geven. Ga ermee aan de gang, ga het regelen.’ En een paar weken later gaven we de lessen honderd procent online.”
Het succes van die snelle omschakeling zat hem deels in de keuze om de vaste docenten te behouden. “Cursisten kregen dus geen standaardvideo’s voorgeschoteld”, zegt ze, “maar live les van de docent waarmee ze al gestart waren – alleen nu via Zoom of Teams. We wilden de interactie van de klas behouden, ook op zolderkamers.”
Docenten uit de praktijk
Goede interactie – die wordt volgens Van Loon ook bevorderd door SOBA’s docentenbeleid. “Dat is gericht op aansluiting met de praktijk. Iedereen weet van zijn eigen schooltijd nog wel één docent die je echt inspireerde. Dat zijn de mensen die wij zoeken: docenten die midden in het vak staan, en hun ervaringen meenemen het lokaal in. Die hoeven echt geen academische titels te hebben. De meesten van hen geven les naast hun werk als adviseur, inspecteur of projectleider. Wat telt is hun motivatie en hun vermogen om het vak tot leven te brengen. En o ja: het gesprek over de vergoeding voeren we pas aan het einde. Eerst moet duidelijk zijn dat iemand het écht wil.”
Modulaire opbouw
De opleidingen zelf zijn modulair opgebouwd, wat het mogelijk maakt om snel nieuwe varianten te ontwikkelen. “Dat blijkt bijvoorbeeld uit de introductie van een masterclass over beveiligd drukwerk”, vertelt Van Loon. “Of de actualisatie van de module ICT Security , waarin phishing, social engineering en veilig thuiswerken aan bod komen. Tegelijkertijd spelen actuele ontwikkelingen zoals de NIS2-richtlijn een steeds grotere rol. Die stellen nieuwe eisen aan organisaties, en dus ook aan opleidingen. Wij zorgen ervoor dat onze content up-to-date is en dat docenten weten hoe ze die veranderingen moeten overbrengen.”
Het is mooi als we een monteur later terugzien als calculator
Doorlopende leerlijn
De filosofie van SOBA berust op het idee van de doorlopende leerlijn. Cursisten moeten zich kunnen ontwikkelen van instapniveau tot specialist of leidinggevende. Van Loon is daar zelf het voorbeeld van. Hij begon als instrumentmaker en werkte zich via opleidingen en werkervaring op tot consultant en teamleider. “Ik weet hoe het werkt, omdat ik het heb gedaan. We hebben jongens uit een TBV-klas die inmiddels met hun tweede post-hbo-studie bezig zijn.”
Voor mensen met een technische achtergrond biedt die leerlijn een reële kans om zich binnen hun vakgebied te verbreden. En wie niet wil doorgroeien naar een managementrol, kan zich blijven verdiepen in techniek of wetgeving. “Niet iedereen hoeft manager te worden”, zegt Van Kersen. “Maar wie wil, kan bij ons die stappen zetten.”
Oprichters Rob en Annemarie Ditzel
Op 12 juni was het precies 35 jaar geleden dat SOBA werd opgericht door Rob Ditzel. Die begon in 1990 vanuit een slaapkamer, samen met zijn vrouw Annemarie. Hij had jarenlange ervaring bij de politie, waar hij onder meer werkte aan technisch recherchewerk en de beveiliging van gebouwen. Daarnaast gaf hij MBV-lessen bij VeV (de voorloper van Kenteq), maar hij stoorde zich aan het verouderde lesmateriaal. Volgens hem kon dat beter.
De naam SOBA bedacht hij zelf: Security Opleiding Brand en Advisering. Zijn dochter Miriam ontwierp het bijpassende logo, waarbij de O veranderde in een schietschijf – een treffend beeld, want Rob noemde zijn initiatief vaak ‘een schot in de roos’. Annemarie deed de administratie en verzorgde de planning, terwijl Rob ’s avonds cursussen gaf en overdag nog bij de politie werkte. De lessen vonden plaats op centrale locaties zoals het AC-restaurant in De Meern en bij Van der Valk.
De echte doorbraak kwam begin 2000 toen het ministerie het MBV-diploma verplicht stelde voor technische beveiligingsbedrijven. Vanaf dat moment groeide SOBA snel en ontwikkelde het zich tot opleider in fysieke beveiliging, brandveiligheid en securitymanagement, met een aanbod van mbo- tot post-hbo-niveau. In 2007 droegen Rob en Annemarie het stokje over aan Armand van Bercheycke, die bij SOBA al docent was. Rob bleef nog enkele jaren betrokken bij het bedrijf.
Collegialiteit, betrokkenheid, klantgerichtheid
De kracht van SOBA zit tot slot ook in de interne cultuur. Een klein team, weinig verloop en gedeeld eigenaarschap. “Je ziet hoe medewerkers elkaar helpen”, zegt Van Kersen. “En als je zo met elkaar omgaat, dan doe je hetzelfde met je cursisten. Onze ambitie is niet om zo groot mogelijk te worden, maar om betekenisvol te zijn. Het is altijd mooi als iemand hier binnenloopt als monteur, terwijl we die later terugzien als adviseur of calculator voor grote projecten.”
Kijk voor het volledige aanbod op: Opleiden voor een veiliger Nederland – SOBA
Volg Security Management op LinkedIn
