Voor het derde jaar is er minder drugs aangetroffen in de Rotterdamse haven. Waar er in 2023 45.506 kilo door de douane en de Zeehavenpolitie werd ontdekt, is dat in 2024 25.900 kilo. In de havens van Zeeland-West Brabant werd 12.664 gevonden. Iets meer dan de 11.300 kilo in 2023. De totale groothandelswaarde van alle onderschepte drugs is ruim 917 miljoen euro. Dit blijkt uit cijfers van het Openbaar Ministerie (OM).
Het HARC-team, een samenwerking van de douane, de FIOD, de Zeehavenpolitie en het Openbaar Ministerie, ontdekte in totaal in de Rotterdamse haven 189 keer een partij drugs. De douane vond met ondersteuning van de Zeehavenpolitie van Vlissingen elf partijen. Dezelfde Zeehavenpolitie onderschepte eigenhandig een grote partij in Moerdijk.
Het HARC-team in Rotterdam startte in 2024 80 strafrechtelijke onderzoeken op. Dit is iets minder dan in 2023 toen het om 88 onderzoeken ging. Dit heeft te maken met de tijd die onderzoeken kosten en onderzoeken die in 2023 startten en in 2024 doorliepen. In Vlissingen werden in 2024 25 nieuwe onderzoeken gestart. Tien onderzoeken die in 2023 gestart werden, liepen afgelopen jaar door.
Uithalers
2023 was voor Rotterdam een dieptepunt voor wat betreft het aantal aangetroffen uithalers. In totaal werden er toen 452 aangehouden. In 2024 is een flinke afname te zien. 266 keer werd een uithaler betrapt. Het grootste deel van de opgepakte uithalers is tussen de 18 en 22 jaar (42%). Er werden 59 minderjarigen aangehouden. De jongste uithaler was 14, de oudste uithaler was 63 jaar oud. Hoewel er nog steeds geprobeerd wordt drugs uit bijvoorbeeld koelcontainers veilig te stellen, hebben onder andere opgeschroefde beveiligingsmaatregelen van de bedrijven die in de haven actief zijn én bijvoorbeeld de inzet van drones door de douane de haven minder aantrekkelijk gemaakt voor uithalers.
> LEES OOK: Kabinet wil met wetsvoorstel drugscriminelen harder bestraffen
Toename kleinere partijen
Opvallend is de stijging van het aantal kleinere partijen verdovende middelen in de Rotterdamse haven. Het gaat dan om zendingen van minder dan 100 kilo. In 2024 waren dit er 115. Een reden achter de stijging zou kunnen liggen in het feit dat criminelen aan risicospreiding doen. Overigens worden er nog steeds grote vondsten cocaïne (boven de 1000 kilo) gedaan. De grootste vondst in Rotterdam bedroeg 3628 kilo. In Moerdijk ging het Openbaar Ministerie Zeeland-West Brabant aan de slag met de vondst van 3097 kilo. De grootste vondst in Vlissingen was in juni toen 3630 kilo cocaïne tussen bananen werden ontdekt.
Publiek-private samenwerking
Om drugssmokkel in de havens van Vlissingen en Rotterdam tegen te gaan is een hechte samenwerking met havenbedrijven en rederijen in en om de havens van cruciaal belang. In 2024 heeft dat verder gestalte gekregen. Bedrijven zijn nog alerter geworden op signalen die kunnen wijzen op corruptie. Het is goed om te merken dat ook de private partijen de havens in Rotterdam en Zeeland-West-Brabant (ZWB) veiliger willen maken. Hoewel dit een traject is dat tijd kost, is er goed contact en samenwerking. Het komend jaar wordt daar verder gestalte aan gegeven. Eén van de maatregelen die door de bedrijven in Rotterdam is genomen is het opzetten van de zogenoemde Vertrouwensketen. Via beveiligde techniek is fraude met pincodes om containers van terminals te krijgen bijna niet meer mogelijk.
> LEES OOK: Douane onderschept minder drugs. Barrières lijken te werken
Aanpak ondermijnende criminaliteit hoogste prioriteit
Net als in Rotterdam heeft de aanpak van ondermijnende criminaliteit in de havens van Zeeland-West-Brabant een hoge prioriteit. Nauwe samenwerking met de douane, FIOD, Koninklijke Marechaussee en Openbaar Ministerie is daarbij van cruciaal belang. Door op de juiste momenten informatie uit te wisselen kunnen steeds vaker drugstransporten worden onderschept en criminele samenwerkingsvormen in beeld worden gebracht.
In 2024 werden 10 zogenoemde CargoCards ingenomen. Twee meer dan in 2023. De kaart geeft toegang tot het haventerrein in Rotterdam en is dus gewild bij criminele groeperingen om dichtbij containers te komen of ze van het terrein af te krijgen. De Zeehavenpolitie heeft in 2024 17 bestuurlijke rapportages opgemaakt waarin bedrijven werden ingelicht over mogelijk illegaal gebruik van de CargoCards dan wel het vermoeden van illegaal gebruik van de kaart door bijvoorbeeld bedrijven die werden ingehuurd voor transport van goederen. In alle gevallen is daar op geacteerd en daarmee blijkt de zogenoemde artikel 19 WPG-procedure een succesvol middel in de strijd tegen drugscriminaliteit.
> LEES OOK: Haven Rotterdam wordt slimme vesting tegen drugscriminaliteit
Banden met Zuid-Amerika verder aangehaald
Afgelopen jaar is door leden van het HARC-team een werkbezoek gebracht aan Zuid-Amerika. Dat was een vervolg op een internationaal bezoek met onder andere afvaardigingen van de steden Rotterdam, Hamburg en Antwerpen. Het is enorm belangrijk om in nauw contact te staan met bronlanden om zodoende smokkelmethodes en informatie over zendingen die richting Europa komen in een vroeg stadium in beeld te krijgen.
Omgekeerd wordt er informatie gedeeld over vondsten in Nederland om bronlanden te wijzen op cocaïnetransporten. Zo kreeg het HARC-team in Rotterdam 36 zogenoemde rechtshulpverzoeken uit het buitenland. Dit zijn verzoeken voor informatie om elders strafrechtelijke onderzoeken verder vorm te geven. In 2023 kwamen 22 verzoeken binnen. Het geeft aan dat de uitwisseling van informatie met buitenlandse opsporingsinstanties steeds meer resultaat oplevert, waardoor steeds meer verdovende middelen in bron- en transitlanden worden onderschept.
Ook is door de Zeehavenpolitie van Rotterdam en Vlissingen samen met de douane en het Havenbedrijf een bezoek gebracht aan Zuid-Amerika. In Colombia wordt in Antioquia een nieuwe haven gebouwd en vanuit Nederland zijn adviezen rondom onder andere de beveiliging van het terrein gegeven.
Aantal aanhoudingen criminele samenwerkingsverbanden (CSV’s)
In onderzoeken naar georganiseerde drugssmokkel werden door het HARC-team Rotterdam 47 personen aangehouden en voorgeleid aan de rechter-commissaris. Met nog zes arrestaties van personen die niet voorgeleid zijn komt het totaal op 53. Nog altijd geldt dat zonder hulp van binnenuit smokkel niet kan plaatsvinden.
Dit betekent dat de focus zowel op niet-ambtelijke en ambtelijke corruptie van cruciaal belang is in de bestrijding daarvan in de havens.
Financiële resultaten
In 2023 was er voor 330.000 euro beslag gelegd op goederen en contant geld. In 2024 is dat bedrag gestegen tot € 1.047.040. Ondanks het feit dat er minder uithalers zijn aangehouden, is er meer beslag gelegd door het team. Meer dan € 500.000 aan voer- en vaartuigen, maar ook bijna 4 ton aan contant geld. Er werden beduidend minder designergoederen aangetroffen.
Daarnaast heeft de FIOD intensief samengewerkt met de politie en OM Zeeland-West-Brabant in het onderzoek Akropolis. Naast de aanhoudingen van de drie directeuren is bij hen beslag gelegd op ongeveer anderhalf miljoen euro. Ook in Zeeland-West-Brabant staat afpakken hoog op de agenda. Door de rechter-commissaris werd voor een totaalsom van € 2.383.000 aan machtigingen conservatoir beslag verleend. De Zeehavenpolitie wist voor een bedrag van € 496.501,75 daadwerkelijk beslag te leggen. Daarnaast nam de Zeehavenpolitie voor een bedrag van € 475.053,72 aan waardevolle goederen in beslag, waaronder twee telescoopkranen.
De FIOD nam onder andere een peperdure boot in beslag en een Audi waar in het kader van maatschappelijk herbestemmen aan een school geschonken is.
Bestrijding op vele fronten
Het bestrijden van drugsproblematiek in de havens gebeurt vanuit veel teams in wisselende samenstellingen en met verschillende invalshoeken. Terwijl het HARC-team zich focust op drugsvangsten en aanhoudingen binnen CSV’s, werken andere teams eraan om diverse modus operandi structureel te verstoren of zijn ze al jaren dagelijks bezig met de afhandeling van uithalers die zijn aangehouden.
Er wordt gewerkt aan het aanhouden van corrupte schakels in de haven, er wordt digitale surveillance uitgevoerd op basis van big data, er wordt projectmatig onderzoek verricht om criminele machtsstructuren te verstoren en er worden dekmantelfirma’s opgespoord en opgedoekt. Door de inzichten die voortkomen uit deze brede bestrijding van drugssmokkel, wordt het zichtbaar dat er verschuivingen plaatsvinden in de manier waarop drugscriminelen opereren.
Niet alleen maar cocaïne
Uit de jaarcijfers blijkt dat er niet alleen cocaïne via de havens wordt binnengesmokkeld. Zo werd er in 2024 meer cannabis onderschept in de Rotterdamse haven dan het jaar er voor. In 2023 bleef de weegschaal steken op 1037 kilo, in 2024 was dit 9864 kilo. In Vlissingen werd 118 kilo hasj aangetroffen. De meeste zendingen zijn afkomstig uit Canada waar de kweek van wiet gelegaliseerd is. De partijen zijn overigens net als cocaïne veelal bestemd voor de doorvoer via Nederland naar andere landen verder Europa in. Ook werd in totaal 3475 kilo zeer verslavende en schadelijke chrystal meth aangetroffen. Waaronder een partij die via Rotterdam was bestemd voor een Brabants bedrijf. Zoals gebruikelijk zijn alle drugsvondsten vernietigd door het Team Bijzondere Bijstand van de douane.
Bijzondere verstopplekken
Drugscriminelen smokkelen cocaïne vanuit de bronlanden in Zuid-Amerika nog altijd het meest via fruitladingen. In Vlissingen vooral via bananentransporten. Toch ziet het HARC-team ook andere bijzondere verstopplekken. Bijvoorbeeld de vondst van cocaïne tussen een lading schroot en een partij sterke drank. Ook de vondst tussen een container vol hout is het benoemen waard. In Moerdijk werd een telescopekraan vol cocaïne gevonden.
Strijd tegen drugssmokkel gaat onverminderd door
De vangsten van 2024 laten zien dat de havens van Zeeland-West-Brabant en Rotterdam voor criminelen een gewild gebied zijn om drugs aan land te brengen. Dat vraagt blijvende alertheid bij de opsporingsdiensten, maar zeker ook bij de bedrijven. Zeker ook omdat de gevolgen van georganiseerde, ondermijnende, criminaliteit voelbaar zijn in beide regio’s. Explosies bij voordeuren, bedreigingen en schietpartijen tasten het veiligheidsgevoel enorm aan. Dat baart grote zorgen. De strijd tegen ondermijnende criminaliteit moet en zal daarom onverminderd doorgaan.
Bron: Openbaar Ministerie
Volg Security Management op LinkedIn