Onlangs is een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd waarin staat dat banken meer mogelijkheden krijgen om fraude en witwassen op te sporen. Banken krijgen aanvullende instrumenten om transacties te controleren en het wordt moeilijker om contant te betalen.
Onderdeel van het voorstel is dat standaard alle transacties boven de 100 euro centraal worden geregistreerd. Ook contante betalingen vanaf 3000 euro zijn niet meer toegestaan. Straks is het dus niet meer mogelijk om grote aankopen te doen zonder registratie. Met de monitoring van alle banktransacties boven de 100 euro krijgt de overheid veel meer informatie over het doen en laten van mensen en bedrijven. Dat is een fundamentele inbreuk op de privacy.
Een lokaal comité 4 en 5 mei komt niet meer in aanmerking voor een bankrekening
Op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) moeten banken nu al controles doen bij een verdenking. Dat leidt tot steeds meer problemen. De bankrekening van ondernemingen werd geblokkeerd gedurende een onderzoek in het kader van de Wwft. Maandenlang konden zij niet bij hun geld en uiteindelijk werd de bankrekening opgeheven. Niet alleen bedrijven, ook verenigingen en stichtingen hebben moeite om een bankrekening te openen. Uit angst voor hoge boetes weigeren sommige banken hen als klant. Een inzamelingsactie voor een bepaalde ziekte of een lokaal comité 4 en 5 mei komt niet meer in aanmerking voor een bankrekening. In plaats van hier iets aan te doen, komt het kabinet met een verdere aanscherping van de Wwft.
Verregaande inbreuk op de privacy
In een buitengewoon kritisch advies over het wetsvoorstel gaf de Autoriteit Persoonsgegevens eind oktober 2022 aan dat er sprake is van een verregaande inbreuk op de privacy. Mensen zijn onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Door iedereen standaard in de gaten te houden, wordt aan dit fundamentele beginsel getornd, aldus de Autoriteit Persoonsgegevens.
> LEES OOK: Conceptwetsvoorstel aanpak witwassen komt neer op bancair sleepnet
Volgens de Raad van State is de relatie van wederzijds vertrouwen tussen overheid en burger cruciaal voor het goed functioneren van de democratische rechtsstaat. Dit wetsvoorstel, waar het wantrouwen vanaf spat, draagt daar duidelijk niet aan bij. Uiteindelijk kan zo’n wet ook voor andere doeleinden worden gebruikt. In een wereld waarin contant geld verdwijnt, wordt het steeds moeilijker zonder bankrekening. Burgers en bedrijven worden afhankelijker van banken en overheden. Straks kunnen personen en organisaties met afwijkende standpunten worden uitgesloten van het betalingsverkeer. Dat is pas een cancel-cultuur.
Voorkomen moet worden dat er een totalitaire staat ontstaat
Veiligheid is belangrijk, maar ik zit niet te wachten op een overheid die haar burgers onder het mom van veiligheid altijd en overal in de gaten wil houden. Voorkomen moet worden dat er een totalitaire staat ontstaat. Dat is geen veiligheid. Dat is 1984 (George Orwell).
Kaj Hollemans is expert bij KH Legal Advice op het gebied van wet- en regelgeving, strategie en beleid rond alcohol, drugs, tabak, kansspelen en preventie.
Lees meer blogs van Kaj Hollemans
Volg Security Management op LinkedIn
