McDonald’s heeft met de belangrijkste toeleveranciers in Amerika geen contract. Dat is niet nodig, is de gedachte. Iedere partner in de keten streeft immer dezelfde belangen na, dus nemen zij vanzelf beslissingen die voor alle partijen het beste zijn.
Onderzoekster Kate Vitasek (University of Tennessee) wijdt haar leven aan het promoten en ontwikkelen van betere samenwerking tussen partners in de keten. Haar denkbeelden verspreidt ze onder de naam Vested, wat zich nog het best als ‘onvoorwaardelijk’ laat vertalen; vergelijk het met een huwelijk.
Vested
Vested is een bedrijfsmodel of methode die hoogwaardige samenwerking nastreeft tussen ketenpartners en berust op de overtuiging dat alle partijen zich volledig inzetten voor het gezamenlijk succes.
In haar vierde boek beschrijft Vitasek hoe drie bedrijven, Proctor & Gamble, McDonald’s en Microsoft, het Vested-model in de praktijk brengen. Deze bedrijven bewijzen volgens haar de theorie van de onlangs overleden Nobelprijswinnaar John Nash (van A beautiful mind), die stelt dat niet ‘competitie’ maar ‘samenwerking’ tot de beste resultaten leidt voor alle betrokkenen.
>> Lees ook Samenwerken? Ja, maar
Vertrouwen
Ondanks deze succesverhalen, waarmee zij volle zalen trekt, zijn er maar weinig Amerikaanse ondernemers die haar ideeën in de praktijk brengen. Daarom probeert zij voet aan de grond te krijgen in Europa, waar ze een betere voedingsbodem vindt. Kennelijk zijn wij gewend om zaken te doen op basis van vertrouwen. Maar is er dan met Vested iets nieuws onder de zon?
Ja en nee. Het besef dat het totale resultaat hoger wordt als iedere partij het gezamenlijk belang nastreeft, is al heel lang bekend en uitgebreid onderzocht in allerlei takken van wetenschap. In de jaren negentig verscheen het ene na het andere managementboek over de kracht van partnerships. In Nederland werd het succes van de Senseo, die de vrucht was van de samenwerking tussen Douwe Egberts en Philips, veelvuldig als voorbeeld aangehaald.
>> Lees ook Samenwerken aan kwaliteit
Samenwerken
Sindsdien zijn we steeds meer gaan samenwerken. Eigenlijk ongemerkt. Het begon met functioneel specificeren, waarmee de leveranciers ruimte kregen om hun kennis in te brengen. Dat werd al snel early supplier involvement en daarna zijn we rigoureus gaan outsourcen. Het motto is duidelijk: “Als jij het beter kan, doe het dan ook maar”.
De tijd is dus rijp om de manier waarop we afspraken maken met leveranciers te veranderen. Het uitgangspunt om te draaien.
Omkeren
Niet afspraken maken op basis van wantrouwen, maar op basis van vertrouwen. Het klinkt simpel, maar vraagt een fundamenteel andere manier van denken. Als het resultaat van de keten voorop wordt gesteld, zul je moeten gunnen. Dat is even wennen, maar ik begin meteen: ik gun Kate Vitasek een geslaagde missie.
Maarten Erasmus is managing consultante bij Emeritor (www.emeritor.com)
