Proletarisch winkelen met de zelfscan

In veel winkels is de afgelopen jaren de zelfscan geïntroduceerd. Hierdoor wordt een behoorlijk beroep gedaan op de eerlijkheid van de klanten. Maar hoe eerlijk zijn de medewerkers zelf?

Om deze eerlijkheid van klanten bij het boodschappen doen te controleren, zijn in de meeste winkels over het algemeen de volgende drie maatregelen genomen:

Een poortje wat pas na het scannen van de kassabon van de afgerekende boodschappen opengaat.
Een medewerker die willekeurig een controle toepast, waarbij wordt gecontroleerd of alle artikelen door de klant zijn gescand.
Extra cameratoezicht om bij twijfel details te kunnen bekijken.

Op het moment dat een van deze controlemaatregelen wegvalt, ligt diefstal voor de hand.

Onderzoek naar interne fraude

Dat bleek ook bij een recent onderzoek naar interne fraude in een supermarkt. Bij de winkelmanager was een tip binnengekomen dat een van zijn eigen medewerksters oneigenlijk gebruik zou maken van de zelfscan. Na werktijd deed zij hiermee boodschappen. In de winkel werd keurig elk artikel door haar gescand en in een winkelwagentje gedaan. Bij het afrekenpunt verrichtte zij diverse handelingen op het touchscreen van de kassa. Er kwam een kassabon uit de terminal en vervolgens werd het poortje geopend en verliet de dame met de boodschappen de winkel.

Omzeilen controlemaatregelen

Als we kijken naar de eerder genoemde drie maatregelen, dan werden er hiervan door de dame in kwestie twee omzeilt:

Het poortje werd niet met een afgerekende kassabon geopend, maar met de personeelspas van de medewerkster zelf.
Willekeurige controle werd niet uitgevoerd, want het ging tenslotte om een collega.

Vermoeden, maar geen hard bewijs

Bij het beoordelen van de camerabeelden bleek dat het touchscreen wel was te zien, maar dat de exacte handelingen die de medewerkster hierop uitvoerde niet waarneembaar waren. Tot zover was er dus alleen nog maar een vermoeden en geen hard bewijs van diefstal.

Zelfscan oké, maar niet voor eigen medewerkers

Verborgen camera’s bieden uitkomst

Hierop werden verborgen camera’s geplaatst boven het touchscreen, zodanig dat exact te zien was welke handelingen op dit scherm verricht werden. Ook werd een verborgen camera geplaatst bij het innamepunt van de scanners.

Bij de eerstvolgende keer dat de medewerkster boodschappen deed, was haar werkwijze direct helder. Alle handelingen op het touchscreen waren erop gericht om te doen alsof er werd afgerekend. Uiteindelijk werd alles geannuleerd en kwam er een ‘nul’ bon uit het kassasysteem. Deze bon was natuurlijk niet geschikt om het poortje te openen. Maar die had de medewerkster ook niet nodig, omdat zij dit deed met haar eigen personeelspas. Vervolgens werd de scanner netjes teruggezet. Alle gescande boodschappen stonden nog gewoon in het geheugen, maar dit werd na 5 minuten automatisch gewist.