‘Er is grote behoefte aan ‘echte leiders’. Of het nu gaat om de wereldorde, het landsbestuur of dichterbij: de eigen werkorganisatie. Leiders met visie, moed en daadkracht, die durven los te laten. Leiders die innoveren, ook tegen de stroom in en waarbij fouten maken een geaccepteerd verschijnsel is. En er is vooral behoefte aan leiders met oog voor het algemeen belang, voor de lange termijn en minder voor eigen belang. Leiders met visie! En datzelfde geldt ook voor het omgaan met serieuze veiligheidsrisico’s. Laten wij door inzet van goed leiderschap wat achterstand gaan inhalen.’
Het bovenstaande baseer ik op informatie uit gesprekken met (ervarings-) deskundigen en door het lezen van rapporten die hierover de laatste jaren geschreven zijn.
En ook in de media verschijnen de laatste tijd steeds vaker berichten, waaruit blijkt, dat goed leiderschap noodzakelijk is voor behoud van onze zekerheden en onze vrijheid. En dat die gewenste c.q. noodzakelijke vorm van leiderschap eerder uitzondering dan regel is. Steeds weer blijkt, dat wij in Nederland en ook verder in de wereld, achter de feiten aanlopen. En, net zo erg: ‘het achteraf wel zagen aankomen’. Voorbeelden hiervan kent u vast wel. Het betreft talloze voor de samenleving van belang zijnde thema’s, waar wij ongekende risico’s bij nemen. Een vorm van naïviteit, die je alleen nog tegenkomt in sprookjes, waarbij je ervan uit mag gaan, dat sprookjes altijd goed eindigen.
In “The real world” zouden wij beter moeten weten. Toch nog wat context.
Alleen al in eigen land zijn er, door slecht anticiperen op diverse ontwikkelingen, meerdere onderwerpen waar inmiddels serieuze aandacht voor nodig is. Denk aan thema’s als: onderwijs, huisvesting, gezondheidszorg en niet te vergeten onze nationale veiligheid (inclusief criminaliteit). Werkgebieden van zowel het Ministerie van Justitie en Veiligheid als dat van het Ministerie van Defensie en van vele particuliere spelers. Gevolgen van deze uitdagingen zijn onder andere: een stijging van gewelddadige criminaliteit, polarisatie èn een groter wordende kloof tussen arm en rijk. Maar ook terreur en door oorlogsdreiging ontstaat een grote onzekerheid voor onze vrijheid op geopolitiek vlak. Aan het voor onze samenleving: ‘meer in control zijn’, valt nog veel te doen.
Risicoleiderschap
In de ruim 45 jaar dat ik binnen het veiligheidsdomein actief ben, verbaas ik mij er vrijwel continue over, hoe passief de mensheid met serieuze veiligheidsrisico’s omgaat.
Er lijkt soms een verbod te zijn om je uit te mogen spreken. Over wat je qua risico, vanuit logisch denken, voorziet bij een bepaalde ontwikkeling of situatie. Alsof je dan doemdenker bent of i.d. Terwijl het een gegeven is, dat risico’s nog beter te voorspellen zijn door andere methodieken daarop los te laten. En bovenal door dat proces creatiever te leiden.
Denk als voorbeelden van items waarbij wij anders naar de risico’s kunnen kijken, aan enkele grote wereldwijd spelende thema’s, zoals:
- het uitbreken van een epidemie (pandemie),
- oorlogsdreiging,
- stijging van de waterspiegel.
Realistisch voorspelbare zaken met enorme risico’s. Die onderwerpen lijken allen items voor een select gezelschap te zijn, terwijl iedereen zijn of haar verantwoordelijk hierbij kan pakken. Al is het maar om er meer van te willen weten. Je kunt je ogen niet sluiten voor serieuze dreigingen en hopen dat iemand anders de juiste oplossing op het goede moment uit de doos van Pandora kan toveren! Om dat veranderproces in denken en doen te leiden zijn mannen en vrouwen nodig die hun kop boven het maaiveld uit durven te steken. Die gemotiveerd kunnen aangeven dat meer budget voor passende maatregelen nodig is. En bovendien durven te verkondigen wat de gevolgen van achterover leunen en afwachten kunnen zijn.
Mannen en vrouwen die willen leren vanuit het verleden. Kortom, die de mouwen opstropen en die willen doorpakken naar de toekomst.
Met meer snelheid en effectiviteit dan de grote “afwachtende rest”. Of het nu gaat om: op orde brengen van onze (en de Europese-) defensiemacht, proactieve inzet op cybercrime-gerelateerde issues (vooral die vanuit statelijke actoren), anticiperen op een volgende epidemie, enz.
Integrale benadering
Bedenk bij iedere nieuwe (kansrijke-) ontwikkeling, wat de eventuele schaduwzijde in termen van veiligheidsrisico’s kan zijn. Op zo’n manier denken is geen rocket-science maar common sense.
Laten wij minder als “een angstig hert” in de koplampen kijken en hopen dat het goed afloopt, maar serieuzer op onze veiligheid inzetten. Dàt is goed leiderschap! En dat maakt het verschil! Overheid, bedrijfsleven en wetenschap > bundel de krachten, creëer een kruisbestuiving tussen elkaars know how en deskundigen en ga die samenwerking aan.
Hou meer rekening met wat (tot nu) onmogelijk lijkt, maar wel zou kunnen plaatsvinden. En waarvan de impact op de samenleving groot is. Durf ook te investeren en test of het beoogde effect naar wens is. Dan kun je -indien nodig- de zaken nog bijstellen vòòr de situatie je overkomt.
Soms maakt een maatregel het leven tijdelijk minder leuk, maar het zorgt wel voor stabiliteit en de noodzakelijke continuïteit. Dat is de belangrijkste focus voor de risico-en securitymanager van nu en van de toekomst. Een geweldige uitdaging in het brede spectrum van ons vakgebied. Het is een noodzakelijke beweging om onze veiligheid en vrijheid mogelijk te blijven maken.
Ik wens u en onze samenleving een goed (risico-) leiderschap toe voor 2025 en de daaropvolgende jaren. En natuurlijk blijf gezond en altijd alert!
Richard Franken is directeur van Franken Security Solutions. Daarvoor was hij directeur bij van Aetsveld, The Hague Security Delta, Trigion en Hoffmann bedrijfsrecherche.
Meer blogs van Richard Franken
Volg Security Management op LinkedIn
;
