Een jeugdige kassière bij een grootgrutter pleegt malversaties. Als dit uitkomt wordt zij door de werkgever min of meer gedwongen enkele belastende verklaringen te ondertekenen. De rechter ziet dit echter als misbruik van de omstandigheden.
Een 18 jarige scholiere werkt als kassière en oproepkracht in een supermarkt. Nadat zij wordt verdacht van verduistering van € 2500.-, zegt de filiaalmanager haar arbeidsovereenkomst per direct op. De werkneemster ondertekende ook een zogenoemde verdachtenverklaring. Dit is een voorgedrukt invulformulier, waarop vakjes kunnen worden aangekruist met ruimte voor een persoonlijke verklaring. Daarin staat, handgeschreven: "Ik heb meerdere keren geld uit de kassalade gehaald en in mijn zak gestopt. Tevens heb ik emballagebonnen aangeslagen en de waarde ervan in mijn zak gestopt." Daaronder staat voorgedrukt dat de werkneemster de schade zal vergoeden en bereid is een terugbetalingsregeling te treffen. Onderaan staat voorgedrukt: "Ik heb deze verklaring geheel vrijwillig afgelegd." Ook heeft zij een schuldbekentenis ondertekend, waarin zij aangeeft het bedrag in termijnen van € 150,- per maand terug te betalen. Daarvan komt het echter niet, waarop het ingeschakelde incassobureau naar de rechter stapt.
Oordeel kantonrechter
De werkneemster voert aan dat de filiaalchef haar in aanwezigheid van een collega beschuldigd heeft van diefstal, waardoor ze overstuur raakte. Ook dreigde hij de politie in te schakelen. Omdat zij dit wilde voorkomen, heeft zij getekend. De kantonrechter is van oordeel dat de werkgever een 18-jarige scholiere, gezien de jeugdige leeftijd en onervarenheid alsmede de afhankelijke positie, ervan behoort te weerhouden een belastende verklaring en een schuldbekentenis te ondertekenen, tenzij de werkgever zich ervan heeft verzekerd dat deze verklaring in volle vrijheid wordt afgelegd, bijvoorbeeld na overleg met een ouder of een andere vertrouwenspersoon. Maar daarvan is niets gebleken. De voorgedrukte passage in de verdachtenverklaring "Ik heb deze verklaring geheel vrijwillig afgelegd" is daarvoor onvoldoende. De verdachtenverklaring en de schuldbekentenis worden vernietigd wegens misbruik van omstandigheden. De vordering van het incassobureau wordt afgewezen.
Aantekening
Artikel 3:44 BW stelt dat het niet is toegestaan misbruik te maken van een bepaalde toestand waarin iemand verkeert, bijvoorbeeld als gevolg van jeugdigheid of een afhankelijke positie, door hem/haar te bewegen een rechtshandeling aan te gaan. De werkgever zette in dit geval de jeugdige werkneemster onder druk om een verklaring en een schuldbekentenis te ondertekenen. Maar de rechter is van oordeel dat er sprake was van misbruik van omstandigheden.
Bron:
Rechtbank Amsterdam, 6 maart 2014, ECLI:NL:RBAMS:2014:2207
Mr. ing. R.O.B. Poort is jurist en veiligheidskundige (www.bureaupoort.nl)
