Op 5 december ging in het havengebied van Oostende een praktijkproef van start met een ‘slim hekwerk’. Een ondoordringbare omheining met ingebouwde sensortechniek, dat onbevoegden moet weren van haventerreinen en dat nagenoeg onmogelijk te saboteren is. De proef is een nieuwe fase in het project PASSAnT. Onder de vlag van dit project werkt een consortium van publieke en private partijen uit Nederland en België samen aan het ontwikkelen van slimme oplossingen voor havenbeveiliging. De zeehavens van Oostende en Moerdijk fungeren als praktijktestlocaties.
Rob Jastrzebski
Zeehavens zijn als logistieke hubs kwetsbaar voor activiteiten met crimineel of terroristisch oogmerk. Denk aan mensensmokkel, drugshandel en handel in wapens en explosieven. Dat bewustzijn is voor de havens van Oostende en Moerdijk de reden om deel te nemen aan project PASSAnT (PlAtform for innovative Security Solutions for hArbours & Terminals).
Inhoudsopgave:
– Organisatie en financiering PASSAnT
– Smartfence en cameranetwerk
– Proef op de som
– Bestand maken tegen omgevingsinvloeden
– ‘Slimme hekwerken’ voor effectieve havenbeveiliging
– Zeehavens extra gevoelig voor criminele activiteiten
– Van pilot naar praktijk
– Drie kilometer hekwerk voor een miljoen euro
– Kostenverdeling tussen private bedrijven en havenbedrijf
– Meer grip op terreinbeveiliging door bundeling van sensorinformatie
Organisatie en financiering PASSAnT
Het project wordt gecoördineerd door het Dutch Institute for Technology Safety & Security (DITSS) en zijn Vlaamse equivalent VIAS. De projectkosten worden voor de helft gedragen door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Interreg Vlaanderen-Nederland. De andere helft komt voor rekening van de provincies West-Vlaanderen en Noord-Brabant, het Nederlandse ministerie van Economische Zaken en tien bedrijven uit de tech- en securitysector die samenwerken in PASSAnT.
De haven van Oostende bleek gemakkelijk toegankelijk voor buitenstaanders.
Smartfence en cameranetwerk
In het kader van PASSAnT wordt een drietal innovatieve oplossingen voor havenbeveiliging ontwikkeld en in de praktijk getest. Twee daarvan hebben betrekking op de beveiliging van haventerreinen:
- Een ‘slim hekwerk’ dat terreinen van haventerminals hermetisch moet afsluiten voor onbevoegden.
- Een cameranetwerk met innovatieve beeldherkenningssoftware dat criminele activiteiten kan onderscheiden.
- De derde pijler in het PASSAnT-project is een ‘slim dekzeil’ voor vrachtwagens dat ladingdiefstal en inklimming door migranten moet voorkomen. Een eerste prototype van zo’n snijdbestendig dekzeil met sensoren wordt momenteel in de praktijk getest. De proef met beeldherkenningssoftware ging in het voorjaar van 2019 van start in de haven van Moerdijk.
Een ‘smartfence’ dat dankzij ingebouwde sensoren en camerabewaking ook zelf alarm slaat
Proef op de som
Op 5 december werd in Oostende het startsein gegeven voor de praktijkproef met een ‘smartfence’. Een onneembare barrière in de vorm van een solide stalen hek. Het hek vormt niet alleen een fysieke afscheiding, maar slaat dankzij ingebouwde sensoren en camerabewaking ook zelf alarm als iemand het probeert te beklimmen of te slopen. Burgemeester Bart Tommelein van de Vlaamse havenstad nam persoonlijk de proef op de som. Gewapend met hamer, kniptang en slijptol, probeerde hij een bres te maken in het hekwerk. Vervolgens deed hij met een ladder een poging over het hek te klimmen. Alle pogingen faalden en werden door de in het hek geïntegreerde detectiesensoren feilloos geregistreerd.
Burgemeester Bart Tommelein test de weerstand van het slimme hekwerk.
Ontwikkelaar van het innovatieve hekwerk is de Belgische fabrikant Betafence, gespecialiseerd in hoogwaardige terreinbeveiliging. Klaas Demuynck van Betafence, licht toe wat dit prototype voor ‘perimeterbeveiliging’ uniek maakt en wat de uitdagingen waren bij de ontwikkeling. “Het stalen hekwerk zelf heeft al een grote robuustheid en weerstand, doordat mensen die het willen beklimmen er door de kleine afstand van de spijlen nauwelijks grip op kunnen krijgen. Het unieke is echter de integratie van sensorsystemen, die elke vorm van geweld of overklimming registreren en een signaal sturen aan een beveiligingsmeldkamer. De toezichthoudende autoriteiten kunnen dan snel passende maatregelen nemen.”
Bestand maken tegen omgevingsinvloeden
De uitdaging was volgens Demuynck een hekwerk op te leveren dat bestand is tegen omgevingsinvloeden in een maritieme omgeving. Zo moet het hekwerk bestand zijn tegen corrosie door inwerking van zout water, maar ook tegen harde wind en geluid en trillingen van havenactiviteiten en zwaar verkeer. “Het is niet de bedoeling dat de effecten van die omgevingsinvloeden door de sensoren als een inbreuk worden geregistreerd en ten onrechte een alarm genereren. Daarom ‘leren’ we de sensoren onderscheid te maken tussen dergelijke invloeden en daadwerkelijke pogingen om het hek te beschadigen of te overklimmen. De combinatie van fysieke afscheiding en sensortechniek die niet is te saboteren, maakt dit hekwerk tot een vrijwel onneembare barrière.”
‘Slimme hekwerken’ voor effectieve havenbeveiliging
En dat is precies wat het Havenbedrijf en het gemeentebestuur van Oostende voor ogen hebben om de Vlaamse zeehaven optimaal te beveiligen. De haven kampt al langere tijd met een securityvraagstuk. In 2016 constateerde het havenbedrijf dat grote delen van het havengebied zonder noemenswaardige belemmering en toegangscontrole toegankelijk waren voor buitenstaanders. Financiële middelen om de haventerreinen met kilometers beveiligd hekwerk fysiek ontoegankelijk te maken, waren er echter niet. Deze probleemstelling was een directe aanleiding voor de start van het PASSAnT-project, waarbij ook de haven van Moerdijk zich aansloot. Presentatie van het projectplan resulteerde in de benodigde financiële ondersteuning voor onderzoek en de experimentele ontwikkeling van innovatieve oplossingen. Dat alles met de ondersteuning van Interreg Vlaanderen-Nederland.
Klaas Demuynck: “De combinatie van fysieke afscheiding en sensortechniek die niet is te saboteren, maakt dit hekwerk tot een vrijwel onneembare barrière.”
Zeehavens extra gevoelig voor criminele activiteiten
“Het kenmerk van onze zeehaven is dat zij dicht bij het stadscentrum ligt en gemakkelijk bereikbaar is. Ook kennen we hier dezelfde securityproblematiek als andere zeehavens in België en Nederland. Namelijk de gevoeligheid voor criminele activiteiten als mensensmokkel en drugshandel. Activiteiten die slecht zijn voor het imago van de haven en de stad en die het bedrijfsleven economische schade opleveren. De opgave voor de haven is evident: wie niets op haventerreinen te zoeken heeft, moet daar worden geweerd. Het havenbedrijf moet er dan ook met een juiste mix van maatregelen voor zorgen dat haventerreinen en terminals goed worden afgeschermd en dat de toegang goed wordt gecontroleerd. Na de demonstratie van vandaag ben ik ervan overtuigd dat ‘slimme hekwerken’ een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan die opgave voor effectieve havenbeveiliging.”
Van pilot naar praktijk
Vooralsnog is op een terrein van het Havenbedrijf van Oostende een 60 meter lange proefopstelling gebouwd, waarmee een jaar lang praktijktesten worden uitgevoerd. In die testfase gaat producent Betafence, samen met de andere projectpartners Securitas en Tein Technology, de combinatie van fysiek hek en sensortechnologie verder verfijnen. Met onder andere als doel omgevingsinvloeden die een vals alarm kunnen triggeren uit te filteren.
De testopstelling wordt een jaar lang intensief getest.
Drie kilometer hekwerk voor een miljoen euro
In hoeverre het slimme hekwerk na de pilotfase daadwerkelijk in de praktijk van de havens van Oostende en Moerdijk wordt gebouwd, hangt van een aantal factoren af, waaronder de financiering. Met de beoogde ferryterminal als hypothetische praktijkcasus, becijfert commercieel directeur Jan Allaert van havenbedrijf Oostende de kosten voor drie kilometer hekwerk op grofweg een miljoen euro. Daar komen dan de kosten voor monitoring van de detectie en camerabewaking vanuit een beveiligingsmeldkamer en de aansluitende alarmopvolging nog bij.
We kunnen niet het hele havengebied van deze slimme hekwerken voorzien
Kostenverdeling tussen private bedrijven en havenbedrijf
Allaert: “We kunnen niet het hele havengebied van deze slimme hekwerken voorzien. Er zal geprioriteerd moeten worden, waarbij we bekijken welke haventerminals het hoogste risicoprofiel hebben. Vervolgens moeten we tot een kostenverdeling komen. Ons beleidsuitgangspunt is dat private bedrijven zelf verantwoordelijk zijn voor de beveiliging van hun terreinen, maar dat bij een investering in terreinafscherming voor langere termijn het havenbedrijf wel kan bijdragen in de kosten. De haven heeft immers ook een collectief veiligheidsbelang.”
Meer grip op terreinbeveiliging door bundeling van sensorinformatie
Na de pilotfase willen de partners het ‘smartfence’ op de internationale markt zetten voor praktijktoepassing in havengebieden en andere specifieke terreinen die een streng beveiligingsregime vragen. Hetzelfde geldt voor de beeldherkenningssoftware en het slimme dekzeil. Twee andere innovaties die in het kader van PASSAnT worden ontwikkeld, zijn de ontwikkeling van een systeem om logistieke data van vervoerders te vergelijken met de daadwerkelijke activiteiten in de haven en een systeem dat alle genoemde ‘smart’ beveiligingsoplossingen integreert in één schil in een meldkameromgeving. De bundeling van sensorinformatie uit diverse bronnen met tools voor beeld- en data-analyse geeft beveiligingsorganisaties van haventerreinen beter grip op hun terreinbeveiliging.
Rob Jastrzebski is freelance journalist
