Superherkenners

Sinds maart 2017 zet de Dienst Regionale Recherche van de Eenheid Den Haag mensen met een vorm van autisme in om dagelijks urenlang videobeelden te bekijken. Door hun concentratie en scherpte hebben ze al verschillende voertuigen en verdachten opgespoord.

In Nederland hebben 190.000 mensen een vorm van autisme. Zij hebben moeite om informatie te filteren en vinden het lastig hoofd- en bijzaken van elkaar te scheiden. Maar in een omgeving met weinig prikkels en zoveel mogelijk voorspelbaarheid zijn het uitstekende werknemers.

Mensen met autisme hebben oog voor detail

Uitzonderlijk talent

Jory de Groot is Specialist Tactische Opsporing bij de Dienst Regionale Recherche van de Eenheid Den Haag én projectleider Camerabeeldspecialisten. Het betreft mensen met autisme die ingezet worden voor het bekijken van camerabeelden. Als vrijwilliger voor Stichting Het Buitenhof, gespecialiseerd in reizen voor mensen met een beperking, kwam ze tijdens een groepsreis in 2016 in gesprek met deelnemer Leonie.

Jory de Groot brieft de camerabeeldspecialisten.

“Zij vertelde over het project Superherkenners van de Britse politie. Het inzetten van mensen met een uitzonderlijk talent – niet specifiek met autisme – voor het herkennen van gezichten in menigtes op onder andere camerabeelden. Dat zette mij aan het denken: zouden wij mensen met autisme dat werk kunnen laten doen? Zij hebben oog voor detail, zijn geconcentreerd en werken nauwkeurig en gestructureerd.”

Mensen met autisme ingezet om oude camerabeelden te bekijken

Ongeveer in dezelfde tijd was De Groot in een rechercheteam bezig met een onderzoek naar een liquidatie in Leiden. “We hadden twee verdachten op het oog en vermoedden dat zij ook verantwoordelijk waren voor andere liquidaties, onopgeloste zaken. De camerabeelden daarvan wilden we opnieuw bekijken. Een grote klus voor een onderzoeksteam. Toen heb ik een projectvoorstel geschreven om mensen met autisme voor dergelijke zaken in te zetten. In maart 2017 konden we samen met bureau AutiTalent van start.”

Prikkelvrije omgeving en goede begeleiding

Geselecteerd werd op onder andere affiniteit met politiewerk en uiteraard de motivatie. Het team camerabeeldspecialisten bestaat nu uit vier personen. Ze kijken grote hoeveelheden camerabeelden uit voor politieonderzoeken naar voertuigen en/of personen. De Groot: “In een rustige omgeving hebben we vier werkplekken gecreëerd, uitkijkend op een kale muur. Dit om overprikkeling te voorkomen. Nu zien we, dat ze zelf toch bijvoorbeeld prikborden opgehangen hebben. Daar laten we ze uiteraard vrij in. Verder zorgen we voor een goede begeleiding.”

> Lees ook Wat zijn de laatste trends in camerabewaking?

Van drugsonderzoeken tot moord- en doodslag

Heeft een bepaald onderzoeksteam extra man-/vrouwkracht nodig voor het bekijken van camerabeelden in cases, dan zoeken ze Jory de Groot en de camerabeeldspecialisten op. “Van drugsonderzoeken, overvallen en vermissingen, tot onderzoeken naar moord- en doodslag. De zoekopdracht naar personen en/of voertuigen verwerkt het onderzoeksteam in een werkinstructie; een document met zoveel mogelijk referentiemateriaal. Denk aan foto’s van de gezochte personen en beschrijvingen van voertuigen. Deze werkinstructie neem ik met de camerabeeldspecialisten door. Vervolgens gaan ze aan de gang.”

Succesvol bij meerdere cases

En met succes. De Groot: “De inzet leidt tot goede resultaten. De specialisten zien vaak voor het onderzoeksteam nieuwe dingen. Veelal slagen ze erin om gezochte personen en voertuigen te spotten. Soms levert het bewijs op. Zoals in de eerder genoemde liquidatiezaak in Leiden. Een mooi succes. En zo zijn er meerdere cases te noemen.

Bijkomend voordeel is de tijdwinst

Nog een voordeel: met de inzet van de camerabeeldspecialisten houden onderzoeksteams meer tijd over voor ander belangrijk werk.”

> Lees ook Securitysteun binnen de 24-uurs economie

Screening en geheimhoudingsverklaring

Jory de Groot vervolgt: “De beelden betreffen in opsporingsonderzoeken gevorderde beelden. Daar mag onderzoek naar gepleegd worden. Bijzonder is echter dat de beelden uitgekeken worden door burgers. We ondervangen dit, door hen te screenen. Ook hebben de camerabeeldspecialisten een geheimhoudingsverklaring ondertekend. En let wel, deze mensen zijn geen opsporingsambtenaar. Ze rapporteren hun bevindingen in bijvoorbeeld een Excel-document. De onderzoeksteams controleren deze bevindingen en maken eventueel een proces-verbaal op.”

Evaluatie moet uitwijzen of het project vervolg krijgt

Het project in Den Haag loopt door tot eind 2019 op subsidiebasis. In juli 2018 is eenzelfde project gestart bij de politie in Amsterdam. Ook loopt er een evaluatie van het project, waarbij vragen aan de orde komen als hoe geschikt zijn mensen met autisme voor dit werk, hoe zit het met de kosten en de baten, en kan het verder uitgezet worden?

De camerabeeldspecialisten werken in een rustige omgeving, uitkijkend op een kale muur.

De Groot: “Het is mijn doel het project verder uit te rollen over de rest van het land, naar alle andere eenheden. Oost-Nederland wil in januari 2019 starten met vier mensen. Het Landelijk Forensisch Coördinatie Team heeft ook hun interesse getoond. Mensen met autisme zijn mijns inziens ook in te zetten voor ander politiewerk. Een voorbeeld? Een collega met autisme gedijt goed op de afdeling Cold Cases. Hij spit grote dossiers door op zoek naar bijvoorbeeld ontbrekende stukken en nog uit te lopen aanwijzingen. Ook zouden mensen met autisme een rol kunnen spelen bij het digitaliseren van dossiers. Het Team High Tech Crime heeft al een samenwerkingsverband met IT Vitae, specialist in het opleiden, coachen en bemiddelen van hoogbegaafden en ICT-specialisten met autisme.”

Het is veel kijken, voordat er een hit is. Maar is die er, dan is het een hele kick

En de ‘superherkenners’ zelf. Hoe vinden zij het werk? “Leuk!”, zegt Jory de Groot. “En soms ook wel een beetje ‘prettig’ saai. Het is veel kijken, voordat er een hit is. Maar is die er, dan is het een hele kick.”