Leren security professionals wel alles wat nodig is voor het uitoefenen van hun functie, nu en in de toekomst? Security Management blikt vooruit op de doorlopende leerlijn, een leven lang leren en het klaslokaal van de toekomst. Kortom, is er toekomst voor security-opleidingen?

Leestijd: +/- 3 minuten

Voor politiepersoneel is het opleidingstraject duidelijk: naast een mbo- en hbo-opleiding biedt de Politieacademie specialistische opleidingen aan startende en ervaren agenten (en hun leidinggevenden). Op die manier beschikken medewerkers op elk moment in hun loopbaan over de kennis en vaardigheden die ze in de dagelijkse werkpraktijk nodig hebben.

Voor security professionals is zo’n overzichtelijk traject voor opleiding en bijscholing bepaald geen vanzelfsprekendheid. Er ontbreekt een logische samenhang tussen het duizelingwekkende aanbod aan opleidingen en cursussen, zo schreef Security Management vorig jaar al. En de situatie lijkt sindsdien niet veranderd, ook al staan de ontwikkelingen in het opleidingenveld zeker niet stil.

>> Lees ook Opleidingen security management: 3 trends
>> Lees ook Nieuwe Security Management over Opleiden

Eenduidigheid?

Armand van Bercheycke

Een van de nog altijd actuele problemen is het gebrek aan eenduidigheid over de functiebeschrijvingen van security professionals, zegt Armand van Bercheyke, directeur van SOBA Security Opleidingen en partner bij onderzoeksbureau Atair Company. “Als het gaat om de kwaliteit van personeel in de veiligheidsbranche, zijn er allerlei partijen in Nederland actief. Maar er zijn simpelweg geen fatsoenlijke functiebeschrijvingen voor de functionarissen waar het om draait: er is nergens formeel vastgelegd wat security managers precies moeten kunnen.” Daarnaast ontbreken er landelijke toets- en eindtermen voor leergangen en examens op hbo-niveau. En de normen voor technische mbo-opleidingen in security (zoals MBV en TBV) stammen uit 2005.

Opvallend genoeg bestaan er binnen de information security wél een goed gedocumenteerd functiehuis en breed gedeelde opleidingsrichtlijnen. Bovendien lanceerde de zogenoemde Dutch Digital Delta recent de Human Capital Agenda, een plan om een betere aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt voor ICT’ers te creëren en een leven lang leren te stimuleren, onder andere op het gebied van cybersecurity. Volgens Van Bercheycke is hier de invloed van IT-multinationals zichtbaar, die actief investeren in de kwaliteit van personeel – en de borging daarvan. “Het carrièreperspectief van security managers is veel minder duidelijk: professionals komen doorgaans bij toeval op zo’n positie terecht. En bij het ene bedrijf krijgt de functie een totaal andere invulling dan bij het andere. Dat komt de kwaliteit van de branche niet ten goede. Want er is natuurlijk nogal een verschil tussen de gespecialiseerde security manager en de facility manager die ook nog iets aan security doet.”

Er is nergens vastgelegd wat een security manager moet kunnen

Permanente educatie

Een ander veelbesproken onderwerp in de discussie over het opleidingenaanbod voor security professionals is de zogenoemde doorlopende leerlijn. Zo’n kader zou ervoor zorgen dat beveiligers na het behalen van een mbo-diploma op een logische, overzichtelijke en stapsgewijze manier kunnen doorgroeien naar hbo- of zelfs universitair niveau. Hiervoor zijn niet alleen een structuur voor toets- en eindtermen en eenduidige functieprofielen nodig, maar ook consensus over de vraag of het bedrijfsleven of de overheid de aangewezen partij is om de doorlopende leerlijn te realiseren. Het DHM Security Instituut pleit al jarenlang voor een wettelijke regeling waarmee Nederland de spelregels vastlegt van een officiële opleidingsstructuur voor (fysieke) security managers. Van Bercheycke deelt die visie, maar is wat dit betreft weinig optimistisch over de toekomst. “Het lijkt erop dat de overheid die verantwoordelijkheid nog niet oppakt – of zelfs maar inziet.”

Ook als het gaat om de permanente educatie van security professionals ligt een trekkersrol voor de overheid voor de hand, vindt Van Bercheycke, die vanuit SOBA Security Opleidingen cursussen en diploma’s biedt op mbo- en hbo-niveau. “Iedereen die ooit een keer een beveiligingsdiploma heeft behaald, kan daar jarenlang op teren, zonder enige vorm van bijscholing. Dat is vreemd in een dynamische branche die zo belangrijk is voor de maatschappelijke veiligheid als de onze. Ik mis hier echt de sturende rol van de overheid om permanente educatie verplicht te stellen. Met zelfregulering gaat dat niet lukken, daarvoor is er te weinig samenwerking en te veel rivaliteit tussen de brancheverenigingen.”

Toekomst voor security-opleidingen

Ziet de toekomst voor security-opleidingen er dan eigenlijk wel rooskleurig uit? Als de situatie binnen de IT-security illustratief is voor wat de securitybranche te wachten staat, is er zeker reden tot optimisme. Daarnaast biedt de internationalisering van het opleidingsaanbod kansen, zo signaleren Van Bercheycke en zijn collega’s. Te denken valt aan (meer) op Europa afgestemde versies van de programma’s van ASIS International Benelux Chapter, dat bekend is van titels zoals CPP, PCI en PSP. “Maar ook de aanpak van terrorisme kan nog een plek krijgen in het opleidingenaanbod”, zegt Van Bercheycke.

Terrorisme kan een plek krijgen in opleidingsaanbod

Bovendien zijn binnen Nederlandse instellingen steeds meer innovaties zichtbaar. Zo presenteerde G4S in oktober 2015 een virtuele veiligheidstraining die gebruik maakt van een virtual reality-bril en interactieve games. SOBA introduceerde in december de eerste e-learningmodule voor de opleiding Beheerder Brandmeldinstallatie (BBI). En in Twente is het plan gelanceerd om een centrum voor drones te vestigen op de voormalige vliegbasis bij Enschede. Door samenwerking tussen de gemeente, provincie, Twente Safety & Security en het bedrijfsleven zal het centrum bedrijvigheid ontwikkelen op het gebied van trainingen en opleidingen, maar ook als het gaat om productinnovatie en testfaciliteiten.

Living Lab

Ondertussen staan bij de politie de ontwikkelingen ook niet stil, zo valt af te leiden uit de Innovation eXperience room (The iX) die de Politieacademie in Apeldoorn in december 2015 opende. In dit Living Lab, dat is ontwikkeld door bedrijven, politie en Politieacademie, kunnen studenten en professionals de mogelijkheden van nieuwe technologieën ervaren. Bijvoorbeeld als het gaat om real time data-uitwisseling tussen bodycams, drones en social media. Bovendien is het de bedoeling dat The iX gaat fungeren als klaslokaal van de toekomst, waar docenten innovatieve technologieën in lesprogramma´s verwerken en studenten kennismaken met de laatste snufjes binnen hun toekomstige beroepspraktijk.

Dit artikel verscheen in Security Management 01/02 2016 over Opleiden

>> Lees iedere week een achtergrondartikel en column in de nieuwsbrief, vraag een proefnummer aan of neem een abonnement