Hoe maken we onze wijken klaar voor de toekomst, zodat bewoners er veilig kunnen – blijven – wonen? Op het gebied van hang- en sluitwerk staan de ontwikkelingen niet stil. Brancheorganisaties VHS en Vertaz vertellen over de actuele trends en blikken vooruit op de toekomst.
De Veilig Wonen Dag 2018 van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid stond dit jaar in het teken van de wijk van de toekomst. Hoe bereiden we ons voor op de veiligheidsissues van morgen?
Energietransitie, digitalisering en vergrijzing hebben gevolgen voor inbraakpreventie
Het is een vraag die ook producenten en leveranciers van hang- en sluitwerk bezighoudt. De energietransitie, digitalisering, vergrijzing… Nederlandse woonwijken veranderen ingrijpend, nu en in de toekomst. Met allerlei gevolgen voor inbraakpreventie.
Tegelijk met nieuwe cv-ketel, de beveiliging aanpakken
Beveiliging op het niveau van politiekeurmerk brengen
“Je zou een enorme slag kunnen maken door woningen die worden verbouwd met het oog op de energietransitie ook direct qua beveiliging klaar voor de toekomst te maken”, zegt Jacqueline Beer, voorzitter van Vertaz, de brancheorganisatie die de belangen behartigt van ruim honderd technische groothandelaren, en directeur van Safe Beveiliging. “Stel je voor dat een huis in het kader van de energietransitie grondig onder handen wordt genomen, bijvoorbeeld doordat de cv-ketel wordt vervangen. Of het dak wordt geïsoleerd en andere energiebesparende maatregelen worden genomen. Dat zou een uitgelezen kans zijn om de beveiliging ook op het niveau van het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW) te brengen.”
Beveiliging moet vooral gericht zijn op het voorkomen van inbraken
In de bestaande bouw ziet Vertaz de grootste uitdaging. Beer: “Bij nieuwbouw is het natuurlijk belangrijk om te controleren of aan alle eisen uit het Bouwbesluit is voldaan. Maar in de bestaande bouw moeten we echt het belang van passende mechanische beveiliging benadrukken. Je ziet nu allerlei aanbieders opkomen met slimme en betaalbare alarmservices, bijvoorbeeld op basis van abonnementen. Maar een alarm detecteert pas een incident als er al een inbraak plaatsvindt. Mechanische beveiliging houdt een inbreker daarentegen buiten, of zorgt er zelfs voor dat die niet eens aan een inbraakpoging begint. Het gevaar is dat die volgorde wordt vergeten.”
Keuze voor hang- en sluitwerk sterk bepaald door de prijs
“De keuze voor hang- en sluitwerk en veilige raam- en deuroplossingen zit vaak aan het einde van het bouwproces. Daardoor staat de kwaliteit nogal eens onder druk, en worden keuzes sterk bepaald door kostenoverwegingen”, vult Arjen Koole, directeur van de branchevereniging voor de hang- en sluitwerksector VHS, aan. “We zien dan ook dat er veel wordt gekozen voor ofwel een alarminstallatie, ofwel een goed slot. Terwijl die twee niet zo maar uitwisselbaar zijn.”
Levensloopbestendig beveiligen
Het levensloopbestendig maken van woningen, complexen en wijken is een belangrijke opgave voor de toekomst, verwacht Koole. “Door de vergrijzing – en het beleid dat ouderen langer thuis wonen – ontstaat een toenemende behoefte aan huizen en buurten waar mensen hun hele leven kunnen blijven wonen. Dit betekent dat woningen multifunctioneler worden en aanpasbaar zijn aan veranderende woonwensen, terwijl de beveiliging steeds op orde blijft.”
Toegankelijk voor zorgpersoneel, maar niet voor inbrekers
Koole noemt het voorbeeld van complexen met woningen voor gezinnen, appartementen voor senioren, restaurants, winkels en een gemeenschappelijke tuin. Voor dit soort concepten is naast multifunctionaliteit en flexibiliteit ook toegankelijkheid een uitdaging. Zorgpersoneel en leveranciers moeten er eenvoudig en snel kunnen komen, maar ongewenste bezoekers zoals inbrekers juist niet.
In samenwerking met de thuiszorg een slot aanbrengen
“Er is een dringende behoefte aan goede veiligheidsconcepten voor levensloopbestendige woningen en complexen”, zegt ook Beer. “Vooral de financiering binnen de thuiszorg is hierbij nu nog een struikelblok. Zorgpersoneel heeft nu eenmaal geen tijd om steeds naar een kantoor te rijden om daar een sleutel op te halen. Daar liggen kansen voor een huurconcept. De thuiszorg kan cliënten dan gaan vragen om gedurende het zorgtraject een bepaald slot op de voordeur te plaatsen. Op die manier kunnen zorgverleners er makkelijk in en blijven inbrekers buiten.”
Technische ontwikkelingen bieden uitkomst
“Fabrikanten van sloten werken al steeds meer toe naar universele maten”, zegt Beer over de technische ontwikkelingen in hang- en sluitwerk. “Dit heeft als voordeel dat je een traditioneel slot kunt vervangen door bijvoorbeeld een op afstand bedienbaar elektronisch slot. Maar dat de deur hiervoor niet ingrijpend hoeft te worden aangepast.”
> Lees ook Specialist Inbraak Beveiliging geeft optimaal beveiligingsadvies
De mogelijkheden zijn er, maar gemeenten en corporaties vragen en nog niet om
De leden van VHS zijn veel bezig met hang- en sluitwerkproducten die multifunctioneel en aanpasbaar zijn, signaleert Koole. “Bij bijvoorbeeld een jong gezin ligt de focus op de bescherming tegen ongevallen met kinderen. Bij ouderen kijken we meer naar gebruiksvriendelijkheid. Maar ook naar de mogelijkheden om de woning toegankelijk te maken voor partijen zoals mantelzorgers en wijkverpleegkundigen. Dit vraagt om slimme combinaties van verschillende systemen voor hang- en sluitwerk. De uitgewerkte concepten die dit mogelijk maken, liggen er feitelijk al. Het punt is dat de bouwsector er nog niet standaard mee werkt. Ook opdrachtgevers zoals gemeenten en corporaties vragen er nog niet altijd om.”
Beveiligingsbranche houdt veiligheidsniveau op peil
Het is nu gebruikelijk dat het veiligheidsniveau wordt vastgesteld op het moment van oplevering van een woning, complex of wijk. In de toekomst zullen er langlopende afspraken gemaakt worden om te zorgen dat de beveiliging in de loop der tijd op orde blijft, voorspelt Koole. “De beveiligingsbranche levert dan niet simpelweg producten, zoals hang- en sluitwerk, maar monitort ook de impact van veranderende functionaliteiten en omgevingsfactoren op het veiligheidsniveau. En adviseert zo nodig over aanvullende of aangepaste maatregelen.”
Blijvende betrokkenheid van de veiligheidsbedrijven
Een dergelijke werkwijze is complexer, maar creëert ook nieuwe marktkansen. Koole: “Beveiligingsbedrijven maken bijvoorbeeld langlopende afspraken en contracten. Zo zijn ze continu betrokken bij wooncomplexen, woonzorgcomplexen of buurten, zodat de beveiliging steeds op niveau blijft.”
Samenwerking wordt belangrijker
Voor leveranciers van hang- en sluitwerk wordt samenwerking met ketenpartijen belangrijker dan ooit. “Je bent niet een leverancier van een product. Je bent een partij die een langdurige relatie opbouwt met betrokkenen om zorg te dragen voor onderhoud en aanpassingen.” Koole ziet al voorzichtige signalen van dergelijke benaderingen. “Er komen binnen de bouwketen al steeds meer samenwerkingen. Bijvoorbeeld tussen producenten en handelaars, of zelfs tussen leveranciers, bouwers en opdrachtgevers. Dat is mooie ontwikkeling, omdat de focus van de samenwerking steeds meer komt te liggen op een gezamenlijke inzet om een zo goed mogelijk resultaat te bereiken. En niet om snel een zo goedkoop mogelijk product te leveren.”
Als je veel woningen wilt beveiligen dan moet je het hebben van gemeenten en corporaties
“We zien dat woningcorporaties de laatste tijd steeds meer met het PKVW aan de slag gaan”, vertelt Beer. “Corporaties nemen hun eigen verantwoordelijkheid. Ze worden door gemeenten via prestatie-afspraken gestimuleerd om stappen te nemen. Dat is een heel belangrijke ontwikkeling. Als je binnen een relatief kort tijdsbestek veel woningen wilt beveiligen, dan moet je het echt hebben van gemeenten en corporaties.” In Nederland staan 2,4 miljoen woningen die in handen zijn van woningcorporaties.
PKVW aanpassen aan de toekomst
Naarmate de wijkaanpak dynamischer wordt, zijn aanpassingen in het PKVW onvermijdelijk, zegt Koole. “In 2019 staat een aantal wijzigingen in het PKVW op stapel, zodat het keurmerk nog beter is toegerust op de toekomst. Het concept van het PKVW is namelijk prima. De beveiligingsbranche heeft mogelijk wel nieuwe richtlijnen nodig om het veiligheidsniveau gedurende een lange periode te monitoren en continu te waarborgen. De uitdaging is dan ook om een model te ontwikkelen dat rekening houdt met veranderende woonomgevingen, zodat bij wijzigingen direct de effecten op veiligheid worden gecheckt.”
Positieve toekomst
Zowel Vertaz als VHS zijn positief over de toekomst. Beer: “Een positief signaal is dat steeds meer corporaties ernaar toe gaan om ook mutatiewoningen te beveiligen, zodat bij iedere woning die even leeg komt te staan de veiligheid op orde blijft.” Bijvoorbeeld de gemeente Rotterdam promoot deze aanpak actief bij corporaties in de stad.
Totaalleveranciers op het gebied van inbraakpreventie
“Er ligt een hele mooie uitdaging om een integrale aanpak met een langetermijnperspectief op de markt te zetten”, vult Koole aan. “Denk aan de toevoeging van elektronisch hang- en sluitwerk aan ‘smart living’ concepten. De producenten van hang- en sluitwerk kunnen zich op deze manier steeds meer ontwikkelen tot totaalleveranciers met een regisseursrol in de bouwketen die partijen volledig ontzorgen op het gebied van inbraakpreventie.”
Lynsey Dubbeld is communicatieadviseur, trendanalist, contentstrateeg en copywriter
> Gerelateerd: Woninginbraak met afstand grootste zorg
