Pieter van Gelder is Professor of Safety Science aan de Technische Universiteit Delft. Met hem spreken we over de trends in technologie op het gebied van onder andere safety en (cyber)security. Het is moeilijk te zeggen waar we over tien jaar staan met technologie voor onder andere veiligheid en (cyber) security, zegt Pieter van Gelder.
Door Betty Rombout / Beeld Shutterstock en TU Delft
Alvorens we op de trends ingaan, legt Pieter van Gelder uit wat hij verstaat onder safety en security. Hij zegt: “In de securitywereld gaat het om kwaadwillig menselijk handelen dat we zo goed mogelijk proberen te voorkomen. Denk aan cyberaanvallen, terrorisme en vandalisme. Onder safety vallen ongevallen zonder een kwaadwillige, intentionele oorzaak. Hierbij kunnen we denken aan veroudering van machines, maar ook menselijk falen. Onoplettendheid en afleiden van een buschauffeur kan leiden tot een ongeluk.” Vanuit deze definities kijken we naar de invloed van technologische zaken op safety en security. De technologie gaat vooruit en dus staan we aan de vooravond van grote ontwikkelingen die ook van invloed zijn op security en safety.
> LEES OOK: Solutions-engineer Ronald Beiboer: “Het zou goed zijn data meer te delen”
Chip geïmplanteerd in het menselijk lichaam
Van Gelder legt uit: “We moeten dan denken aan ontwikkelingen op het gebied van robotica, internet of things, 3D-printen, draadloze data via wearables. Ook valt hier mens-microchipping onder, waarbij een kleine chip geïmplanteerd wordt in het menselijk lichaam, meestal tussen de duim en de wijsvinger. Hiermee kun je gemakkelijk in een gebouw naar binnen, om een voorbeeld te noemen. Pasjes zijn overbodig. Je houdt je hand voor een scanner. Ook heb je geen wachtwoorden meer nodig.
Grote voordelen voor toegangsbeheer
Vergissen is uitgesloten. Dat zijn grote voordelen voor toegangsbeheer. Toch heeft het ook nadelen. Het ethische aspect, namelijk dat je dan te allen tijde gevolgd zou kunnen worden. Dat is inbreuk op de privacy. Een groot vraagstuk dat onderzocht moet worden. Hoe gaan we hiermee om?”
Patronen herkennen en voorspellingen doen
Verder zien we uiteenlopende ontwikkelingen op het gebied van AI. Van Gelder: “Met slimme algoritmen patronen herkennen in alle data die tegenwoordig gemeten wordt, internet of things, sensoren, AI kan het allemaal scannen en op basis daarvan patronen herkennen en voorspellingen doen. Met videosurveillance bijvoorbeeld kan een AI-algoritme patronen herkennen in die videobeelden. Denk aan een terugkerende witte auto, inzittenden willen wellicht weten wat er rondom een gebouw gebeurt. Welke personen lopen in en uit? Het menselijk oog kan zulke patronen niet herkennen.”
> LEES OOK: Hoe gaan ondernemingen hun toekomst veiligstellen in een wereld vol dreigingen?
Het algoritme kan ook voor de gek gehouden worden
“Tegelijkertijd zitten er ook weer nadelen aan AI. Er kunnen vooroordelen ontstaan. Het bekendste voorbeeld is een wolf op een foto. AI herkent dan niet de wolf maar de achtergrond die wit is. Oftewel: het algoritme kan voor de gek gehouden worden. Hoewel AI steeds beter wordt. Er vindt ook veel onderzoek plaats om de kans op false-positives en false-negatives van AI-algoritmen te reduceren.”
Ook kennen we het verschijnsel dat mensen in allerlei socialemediagroepen, zoals Facebook, WhatsApp en X, meedoen om bijvoorbeeld hun wijk veilig te houden. Met een groepje mensen door de wijk in de avond rondlopen en kijken of er geen dieven bezig zijn. Soms werken ze zelfs samen met de politie. Dit kan ook nadelen hebben. Daders voegen zich onder de ‘zoekenden’ of ze verspreiden nepnieuws.
Ook fake news is een grote bedreiging
ChatGPT
Large Language Models zoals ChatGPT zijn ook een belangrijke ontwikkeling die gaande is in de safety- en securitywereld. Pieter van Gelder: “ChatGPT is gebaseerd op AI. Het stelt een tekst op aan de hand van een aantal keywords of een vraag die gesteld wordt. Dat geldt ook voor foto’s en filmpjes. In het verleden boden we ze aan in een AI-algoritme om daar patronen in te herkennen. Met ChatGPT is het de omgekeerde wereld. Je vraagt een filmpje te maken van een flat uit de jaren 60 in een woonwijk. Het AI-algoritme is dan in staat daar een realistische foto en video van te maken. Datzelfde geldt dus voor teksten. Die kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden door surveillanten als je ze wilt informeren over wat hun op een bepaalde avond te wachten staat. ChatGPT genereert dan een instructietekst.”
Miljarden keren sneller
Quantumcomputing is weer een andere technologie die in opmars is. Een technologie niet meer gebaseerd op bits en bytes, maar op een continuüm van cijfers. Van Gelder: “Met het gevolg dat de computer miljarden keren sneller is dan voorheen. Berekeningen kunnen veel sneller uitgevoerd worden bijvoorbeeld. Maar hier staat tegenover dat de traditionele cryptografische sleutels ontcijferd kunnen worden. Decryptie kan razendsnel plaatsvinden. Geheime berichten zijn dan bijvoorbeeld te lezen. Men is nu bezig om post-quantumcryptologie te ontwikkelen, zodat een quantumcomputer de cryptografische sleutels niet kan kraken. Maar dit staat nog in de kinderschoenen.”
> LEES OOK: Congres ‘Security: verleden, heden en toekomst’
Cyberdreiging en fake news grootste dreigingen
Wat is nu de grootste dreiging die op ons afkomt? “Het zijn er velen, maar cyberdreiging is wel een van de grootste”, zegt Pieter van Gelder. “Het is zo makkelijk om op afstand vanaf een zolderkamertje ergens op de wereld aanvallen te lanceren. Fake news is ook een grote dreiging.”
Technologie brengt voordelen, maar dus ook nadelen. Wat kunnen we met die nadelen en bedreigingen doen? Pieter van Gelder: “De systemen nog robuuster maken tegen de dreigingen. En ja, veel wetenschappelijk en praktisch onderzoek doen.” Hij vervolgt: “Als een onderdeel van een systeem faalt door een aanval, dien je ervoor te zorgen dat niet het hele systeem onderuitgaat. Zodanig dat andere componenten in het systeem het opvangen. Daar hangt wel een prijskaartje aan. Zie hier een conflict tussen kosten en veiligheid.” Leven we over dik tien jaar dan in een totaal andere wereld? Van Gelder: “Dat is moeilijk te zeggen. In 1990 wisten we ook niet dat het internet zo’n opmars zou maken. En dat mobiele telefonie heel gebruikelijk zou worden. Tien jaar vooruit kijken is als tien jaar achteruit zien. AI bijvoorbeeld heeft de afgelopen tien jaar een grote ontwikkeling doorgemaakt.
Dat hadden we toen ook niet verwacht. Zo ook niet van de drone-ontwikkeling, die ik nog niet heb genoemd. Drones worden in oorlogen toegepast. Dit terwijl we dachten dat drones voornamelijk gemak zouden brengen. Denk aan het inspecteren van gebouwen en het versturen van pakketjes via drones. Maar ook voor het gemak van beveiligingstechnologie.”
> LEES OOK: Nederlands trendrapport onthult de nieuwste AI en integratie ontwikkelingen
Blijven innoveren
Kortom, het is moeilijk te zeggen waar we met technologie voor onder andere veiligheid en (cyber)security staan.
Maar één ding is zeker, zegt Pieter van Gelder: “Stilstand is achteruitgang, dus dat gebeurt niet. Door nieuwe bedreigingen die op ons afkomen, dienen we te blijven innoveren. Ingenieurs hebben laten zien dat ze hier heel goed toe in staan zijn, maar waakzaamheid is geboden voor de nieuwe gevaren die deze innovaties kunnen introduceren.”
Volg Security Management op LinkedIn
