Uit onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de Nederlanders geen verschil hoort tussen de echte en een gekloonde stem van een bekende. De Rijksoverheid waarschuwt nu voor online misleiding met de stem van een bekende of naaste.
De overgrote meerderheid van de Nederlanders ontvangt wel eens misleidende tekstberichten en e-mails van online criminelen die zich voordoen als een bekende of een betrouwbare organisatie. Met een door kunstmatige intelligentie (AI) gekloonde stem kunnen online criminelen nu ook écht zo klinken. De technologie ‘voice cloning’ is inmiddels zo ver ontwikkeld dat echte en gekloonde stemfragmenten voor veel mensen niet meer van elkaar te onderscheiden zijn. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van de Rijksoverheid met medewerking van radiopresentator Ruud de Wild.
Campagne Laat je niet interneppen
Meer dan de helft van de Nederlanders kan een gekloonde stem van een bekende niet onderscheiden van de echte. Dat is zorgelijk, aangezien online criminelen in het buitenland deze techniek al inzetten om mensen te misleiden. Met de campagne ‘Laat je niet interneppen’ roept de Rijksoverheid iedereen op om alert te zijn voor online misleiding en de afzender van (spraak)berichten en gesprekken altijd goed te controleren. Ook als het lijkt te gaan om een bekende in nood.
> LEES OOK: Overheid start met campagne tegen online criminaliteit ‘Laat je niet interneppen’
Ingrijpende manier van online misleiding
Met makkelijk toegankelijke én betaalbare online AI programma’s is een stem van elk willekeurig persoon eenvoudig na te maken. In Engelstalige landen zoals de Verenigde Staten en Groot-Brittannië maken online criminelen al misbruik van voice cloning technologie door zich voor te doen als een bekende. Omdat stemkloon-programma’s inmiddels Nederlandse stemmen al zeer realistisch kunnen nabootsen, verwacht de Rijksoverheid dat deze ingrijpende manier van online misleiding binnenkort ook hier zal opduiken.
Ruud de Wild
Slechts 4% van de respondenten uit het onderzoek herkende met zekerheid een gekloond stemfragment van radiopresentator Ruud de Wild als nep. Zelfs wanneer respondenten zich bewust waren dat er sprake was van gekloonde stemfragmenten, kon slechts de helft onderscheid maken tussen het origineel en de gekloonde kopie. Ruim 4 op de 5 Nederlanders (83%) geeft dan ook toe lastig te kunnen onderscheiden of een stem van een bekende echt of gekloond is.
Maatregelen
Online criminelen maken handig misbruik van menselijke eigenschappen. Vooral onder stress of in ongewone situaties zijn we minder goed in staat om trucs van online criminelen te doorzien. Als een spraakbericht of (online) gesprek gepaard gaat met veel emotie, tijdsdruk, iets ernstigs of iets dat te mooi lijkt om waar te zijn, is het belangrijk om op je hoede te zijn. Manon den Dunnen, Strategisch Specialist Digitaal bij de Politie: “Een makkelijke vuistregel is, zodra je een beslissing moet nemen die onomkeerbaar is zoals het overmaken van geld of het delen van vertrouwelijke informatie, dat je dan een stapje terug doet en de informatie op andere wijze probeert te verifiëren. Ook als je die persoon goed kent. Dat voelt misschien onbeleefd of onprettig, maar mensen zullen dit steeds normaler gaan vinden.”
> LEES OOK: Kabinet presenteert stevige nieuwe maatregelen voor aanpak desinformatie
Advies
De Rijksoverheid adviseert mensen om bij twijfel aan de echtheid van de afzender van een spraakbericht of gesprek altijd een extra check te doen:
- Verbreek het contact en neem direct zelf contact op met de persoon die je benadert. Maar dan op het nummer dat je selecteert uit je lijst met contactpersonen of zelf kent van die persoon;
- Heb je geen direct nummer? Probeer het dan via een vriend, collega of familielid die het nummer wel heeft. Kies in ieder geval nooit voor de terugbelknop waarmee je automatisch het nummer belt waarmee de mogelijke crimineel met jou contact opnam;
- Vraag iets dat alleen jouw bekende zelf kan weten. Dat is niet de naam van je hond of verjaardag; geen weetjes, geen wat-vragen, maar een belevings-vraag: iets dat je hebt meegemaakt met die persoon. Bij alle andere informatie moet je ervan uitgaan dat die ergens te achterhalen is;
- Tot slot: er is niks mis met ophangen. Criminelen maken gebruik van jouw behoefte beleefd te blijven.
Over het onderzoek
Het onderzoek is van 6 t/m 12 mei 2024 uitgevoerd door Verian (voorheen Kantar Public) in opdracht van de Rijksoverheid. Radiopresentator Ruud de Wild sprak voor het onderzoek een aantal geluidsfragmenten in, die met zijn toestemming zijn gekloond. In het eerste deel van het onderzoek kregen de respondenten drie gekloonde geluidsfragmenten te horen. In het tweede gedeelte kregen de respondenten twee versies van een fragment met identieke inhoud te horen: het een uitgesproken door de echte Ruud de Wild, het ander door zijn met AI gekloonde stem. Aan de representatieve steekproef deden 1.046 Nederlanders van 18 jaar en ouder mee.
Volg Security Management op LinkedIn