Voorkomen is beter dan blussen De overheid legt met het Bouwbesluit 2012 de verantwoordelijkheid voor brandveiligheid veel meer bij de gebouweigenaar. Er is hier sprake van een verschuiving van verantwoordelijkheden. Maar als de overheid zich terugtrekt, dan moet die verantwoordelijkheid wel bij partijen komen te liggen die er verstand van hebben en zich bewust zijn van het verantwoordelijkheidsniveau. Waar gaat het eigenlijk om?
Beperken van het risico, dat is de belangrijkste boodschap die met de introductie van het nieuwe Bouwbesluit wordt uitgedragen. Het alleen voldoen aan de regels betekent niet automatisch dat een gebouw ook daadwerkelijk brandveilig is. We moeten van normdenken naar risicodenken en daarbij is een integrale benadering van essentieel belang. Bouwkundige, installatietechnische en organisatorische maatregelen moeten met elkaar in evenwicht zijn.
Daarnaast worden er door de overheid (lees: Bouwbesluit) geen eisen gesteld hoe een gebouw eruitziet na een brand. Schade en bedrijfscontinuïteit, maar ook bijvoorbeeld imagoschade, zijn niet geregeld. Die risico's zijn voor de eigenaar/gebruiker van het gebouw.
Het doel is het voorkomen van slachtoffers (personen aanwezig op het moment dat brand uitbreekt). Daarom zal de brandweer – indien mogelijk – proberen de nog in een gebouw aanwezige personen te redden en door het uitvoeren van een zogenoemde binnenaanval de brand te blussen en uitbreiding naar andere compartimenten en buurpercelen te voorkomen. Bedenk dat diezelfde brandweer in principe geen rol heeft in het ontruimen van een gebouw en dat ‘indien mogelijk' geen prestatieverplichting is.
Het voorgaande betekent dat vastgelegd moet worden welk ambitieniveau u nastreeft. Het alleen voldoen aan de minimale eisen van het Bouwbesluit is niet in alle gevallen verstandig. Daarnaast moet er meer aandacht komen voor brandveiligheid tijdens renovatie- en verbouwwerkzaamheden. Welke eisen worden er gesteld aan (onder)aannemers bij brandgevaarlijke werkzaamheden? En belangrijker: zou het niet beter zijn bewoners c.q. gebruikers tijdelijk ergens anders onder te brengen? Neem de brand die ontstond door dakwerkzaamheden bij zorgcentrum De Geinsche Hof in Nieuwegein. Dankzij de inzet van zorgpersoneel, professionele hulpverleners en omstanders liep deze redelijk goed af. Maar mogen we daar altijd op vertrouwen? De kans op een brand lijkt relatief klein, maar als het misgaat staan we steeds weer te kijken van het effect.
Daarom is het zo belangrijk dat we ons bewust worden van risico's op het gebied van brandveiligheid, zeker bij zorginstellingen. Het gaat hier namelijk om niet- of minder zelfredzame patiënten en bewoners.
Maar bouwregelgeving gaat voornamelijk uit van het normeffect gebaseerd op een beperkt aantal brandscenario's, niet van dat wat je reëel kunt verwachten. Maar juist voor het reële gevaar is te weinig aandacht, terwijl de reële situatie van groot belang is bij het bepalen van brandveiligheidsmaatregelen. Daarom dient er een omslag te komen van normdenken naar risicodenken. Bewustwording van dat alles is van essentieel belang.
Louis Cleef is fire safety manager bij Rockwool BV Roermond
Deze column is verschenen in Security Management nummer 6, juni 2012