Het afgelopen jaar waren er veel explosies gerelateerd aan de drugscriminaliteit in Amsterdam. Er waren 11 moorden, veel personen met onbegrepen gedrag en ruim 1.600 demonstraties. Mensen in Amsterdam kregen te maken met discriminatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag. De driehoek treedt op alle terreinen op.
Dat blijkt uit het Amsterdams Veiligheidsbeeld 2023. Dit beschrijft de veiligheidssituatie in de stad voor het jaar 2023. Het is gebaseerd op interviews met circa 160 professionals, politieregistraties, meldingen bij de gemeente en gegevens uit de Veiligheidsmonitor. Het veiligheidsbeeld informeert bestuurders en beleidsmakers over de veiligheidsopgave, zodat zij kunnen bepalen of bijsturing van het veiligheidsbeleid nodig is. Daarnaast dient het beeld om de gemeenteraad te informeren over de veiligheidssituatie in de stad.
Heftige gebeurtenissen
De stad kijkt terug op een intensief jaar op het gebied van veiligheid en openbare orde. Verspreid door de stad waren er heftige gebeurtenissen waarbij personen met onbegrepen gedrag geweld gebruikten naar hun omgeving. Soms met dodelijke afloop, zoals bij de Robert Scottstraat of de De Wittenkade. Deze ernstige gebeurtenissen schokten omwonenden en leidden tot een intens verdriet bij nabestaanden.
Burgemeester, hoofdofficier en politiechef zijn zich zeer bewust van het menselijk leed dat schuilgaat achter dit soort incidenten. Ook waren er twee keer zoveel explosies in de stad als in het jaar daarvoor. Deze veroorzaken grote materiële schade en zorgen ook voor gevoelens van angst en onveiligheid bij betrokkenen en voor grote risico’s op slachtoffers.
> LEES OOK: Verbod op dragen gebruiksmessen in heel Amsterdam vanaf 1 juli
4 trends
Het Amsterdams Veiligheidsbeeld en de Regionale Veiligheidsrapportage geven een scherp beeld van de veiligheidssituatie in de stad. Hieronder staan de inzet en ambities van de driehoek. 4 trends komen naar voren uit het Amsterdams Veiligheidsbeeld.
1. Blijvende invloed van drugscriminaliteit op de stad
De problematiek van de georganiseerde drugscriminaliteit nestelt zich dieper in de stad. Het is een van de grootste zorgen voor de driehoek. De uitwassen hiervan hebben een ondermijnende werking op de lokale economie en de rechtsstaat. Conflicten in het criminele circuit leiden tot uitingen van excessief geweld in de openbare ruimte. Drugshandel veroorzaakt overlast in de wijken. De driehoek maakt zich zorgen over de jonge leeftijd van veel daders, die soms pas 12 jaar oud zijn als ze hun eerste misdaden begaan.
Het afgelopen jaar vonden maar liefst 197 explosies plaats in de gemeente Amsterdam, merendeels het gevolg van conflicten in de georganiseerde drugscriminaliteit. Tegenover die zorgelijke stijging van het aantal explosies, zien we dat het aantal schietincidenten sterk daalt.
De aanpak van de georganiseerde criminaliteit vraagt om doorlopende aandacht van de driehoek. Met de Nationale Programma’s in Zuidoost en Nieuw-West wordt gestreefd naar een structurele verandering op het gebied van onderwijs en jeugd, veiligheid, werk, wonen en leefbaarheid. Positieve opbrengsten worden nu zichtbaar.
Maar een internationaal probleem kan uiteraard niet alleen op lokaal niveau worden opgelost. De burgemeester van Amsterdam pleit voor regulering van de drugsmarkt.
> LEES OOK: Halsema wil vergunning voor kopen vastgoed tegen criminele kopers
2. Zorgproblematiek uit zich in veiligheidsproblematiek
Meerdere personen met onbegrepen gedrag pleegden in het afgelopen jaar ernstig geweld. Deze heftige gebeurtenissen hebben grote gevolgen voor betrokkenen en de wijk en vragen veel van politiemedewerkers. In het afgelopen jaar waren er bij de dood van 3 mensen personen met onbegrepen gedrag betrokken. In totaal kwamen in Amsterdam 11 personen om het leven door geweld, hetzelfde aantal als in 2022.
Naast de ingrijpende geweldsincidenten is de ervaren overlast door personen met psychische problematiek in de stad toegenomen. Het aantal dakloze buitenslapers in de stad stijgt, vooral door een toename van dakloze Oost-Europeanen.
We werken samen met de politie, GGD, ambulancedienst en GGZ om personen met onbegrepen gedrag die geen strafbare feiten plegen en geen spoedeisende medische zorg nodig hebben, zo goed mogelijk van passende zorg te voorzien. De pilot voor deze samenwerking begint in juni 2024.
3. Invloed van maatschappelijke spanningen
Veel Amsterdammers zijn onzeker over de toekomst. Vanwege problemen dicht bij huis, zoals stijgende inflatie of krapte op de woningmarkt. Of vanwege internationale problemen, zoals klimaatverandering en oorlogen. Ook staat de relatie tussen burger en overheid onder druk. In Amsterdam zijn deze maatschappelijke spanningen merkbaar, bijvoorbeeld in het hoge aantal demonstraties en een laag vertrouwen in de overheid. Maar deze maatschappelijke spanningen uiten zich nauwelijks in openbare ordeverstoringen. Het enorme aantal demonstraties in de stad vraagt wel veel van de capaciteit en legt druk op bepaalde delen van de openbare ruimte. De ruim 1.600 demonstraties in 2023 zijn grotendeels ordelijk verlopen.
> LEES OOK: Politieoptreden bij demonstraties: laveren tussen rechten en rellen
Demonstraties en evenementen in Amsterdam zullen in 2024 vermoedelijk niet afnemen. Meerdere grote evenementen zijn al aangekondigd en dagelijks worden er nieuwe demonstraties aangemeld. Kritiek op de overheid hoort bij een democratische rechtsstaat en demonstraties bieden een uitlaatklep voor diepgevoelde emoties en onvrede. Amsterdam biedt mensen uit het hele land een podium om hun mening te uiten. De driehoek hecht groot belang aan de vrijheid van meningsuiting en het voorkomen van openbare ordeverstoringen door de-escalerend op te treden. Dat lukt goed en zullen we blijven doen.
4. Intolerantie en online sociale normen
Amsterdam moet voor iedereen een veilige stad zijn. Discriminatie, haat en seksueel grensoverschrijdend gedrag zijn onacceptabel. Toch kregen ook in 2023 veel Amsterdammers hiermee te maken. Zo zagen we diverse voorbeelden van geweld tegen lhbtiq+-Amsterdammers, antisemitisme, moslimhaat, racisme en seksisme in onze stad. We maken ons zorgen over de rol van sociale media in deze problematiek, met name bij de jeugd. We krijgen de laatste jaren steeds vaker signalen van (met name) jongens en jonge mannen die zich met een ouderwets man-vrouwbeeld tegen de emancipatie van vrouwen en lhbtiq+’ers keren.
De aanpak van alle vormen van discriminatie heeft de volle en continue aandacht van de driehoek. Het is van fundamenteel belang dat de publieke ruimte een plek is waarin iedereen zich veilig voelt en openlijk zichzelf kan zijn.
Om de aanpak van discriminatie meer prioriteit te geven, is in 2023 het Actieplan aanpak anti-lhbtiq+-geweld gestart. Ook aankomend jaar gaan we door met de bestrijding van discriminatie, haat en intolerantie.
Bron: Gemeente Amsterdam
Volg Security Management op LinkedIn