Klokkenluider Edward Snowden heeft een lawine van verontwaardiging ontketend door PRISM bloot te leggen. PRISM is een geavanceerd computerprogramma dat inlichtingen verzamelt in binnenland (de VS) en buitenland (wij dus). Hadden we dat nou echt niet aan zien komen? De titel van deze column geeft aan hoe ik daar over denk. Aan de hand van drie punten wil ik dat toelichten.
Om te beginnen is informatie over u, uw relaties, uw mening en uw sociale uitingen via digitale media van waarde. Meer dan een miljard Facebook gebruikers zijn goed voor een marktwaarde van rond de 60 miljard dollar op de Amerikaanse beurs. Dat maakt u als Facebook gebruiker rond de 6 dollar waard op de aandelenbeurs. Security specialisten weten heel goed dat de waarde van informatie niet alleen financieel is. Minister Opstelten (V&J) wil de opsporing via internet versterken voor een effectievere aanpak van cybercrime. In dat geval is de meerwaarde van digitale informatie te vinden in het succesvol identificeren en vervolgen van cybercrime. Op dit punt is er dus weinig nieuws.
Facebook
Ten tweede is de beheersing van grote hoeveelheden digitale informatie wijd verspreid. Facebook is hier, alweer, een goed voorbeeld. Een miljard gebruikers hebben toegang tot eigen en andermans informatie, wisselen informatie uit, sturen elkaar berichten en ‘liken' elkaar. Ook Twitter en Google bedienen geweldige aantallen mensen in een oogwenk en beheersen gigantische hoeveelheden data. Daarnaast is op de commerciële markt programmatuur te koop die verregaande zoek- en analysemethoden bieden voor marktonderzoekers. De naam ‘enterprise search' of ‘web search' worden geassocieerd met deze programma's.
Tenslotte wordt er al jaren hard gewerkt aan wettelijke kaders voor het bewaren en analyseren van digitale informatie ten behoeve van terrorismebestrijding. Security specialisten weten dat. In het bijzonder de ‘Data Retention Directive' van de Europese Unie legt landen en bedrijven op dat zij gegevens betreffende telecommunicatie voor een periode van zes maanden en twee jaren moeten bewaren. In de VS gaf de Foreign Intelligence Surveillance Act vijf jaar geleden het wettelijk kader voor verregaande digitale surveillance. De Amerikanen zijn erg gedreven als het gaat om de ‘War on Terror' en dus…
Privacy
Betekent dit nu dat PRISM niet zorgelijk is? Nee. Ook als de technische capaciteiten bestaan en er een land is te vinden dat zo'n programma wil en kan financieren, blijft er een probleem. PRISM gaat er van uit dat de maatschappij(en) verregaande, grootschalige privacyschending accepteert ten behoeve van securitydoeleinden. Dat geldt misschien voor Amerikanen, maar dat wil nog niet zeggen dat Nederlanders, Europeanen of andere wereldburgers daar mee akkoord moeten gaan. Vandaar het prominente vraagteken in de titel: 1 + 1 = PRISM?
Coen van Gulijk, Safety Science Group, TU Delft
