Pineapples achterin auto’s, poortjes met een verbinding naar China. Security wordt steeds complexer en de politie heeft maar een beperkte capaciteit. Daarom is het belangrijk om onderzoek te doen naar alle nieuwe technische snufjes. Een gesprek met operationeel specialist Martijn Donkers van de Nationale Politie.
Door Peter Passenier
Een doorsnee winkelstraat op een doorsnee zaterdagmiddag. Stromen mensen slenteren langs etalages, werpen een blik naar binnen of komen juist naar buiten. Hier en daar staat een man voor een modezaak, waarschijnlijk te wachten op zijn vrouw. En o ja, daar geeft iemand een paar muntjes aan de orgelman.
Martijn Donkers: “Het is mijn taak om onderzoek te doen naar manie- ren om incidenten te voorkomen.”
Saai? Niet voor Martijn Donkers. Hij is operationeel specialist bij de Nationale Politie, en de winkelstraat is een voorbeeld van zijn werkveld. “Het is mijn taak om onderzoek te doen naar manieren om incidenten te voorkomen. Samen met TNO en universiteiten en hogescholen proberen we bijvoorbeeld te komen tot een normbeeld: wat is op een bepaalde locatie normaal? Pas als we dat hebben vastgesteld, kunnen we ook afwijkingen waarnemen. Bijvoorbeeld iemand die een uur lang op dezelfde plaats blijft staan, of die speciale belangstelling lijkt te hebben voor een politiebureau”, aldus Donkers.
Meldkamer gebaat bij 3D-camerabeelden
Zo’n normbeeld vormt maar een van Donkers’ onderzoeksterreinen. Een ander voorbeeld is de omzetting van 2D-camerabeelden naar 3D. “In samenwerking met de Universiteit Utrecht hebben we onderzocht of 3D de meldkamer betere informatie geeft. En dat blijkt inderdaad zo te zijn: platte 2D-camerabeelden leiden tot beslissingen die in 55 procent van de gevallen goed zijn, 3D doet het 15 procent beter: 70 procent. Stel, in die winkelstraat van daarnet vindt een incident plaats, en de meldkamermedewerker besluit er een agent naartoe te sturen. Dan is het aan de hand van 3D-informatie veel beter vast te stellen waar eventuele relschoppers precies staan. Bovendien krijg je een beter beeld van de omgeving: hoe hoog zijn de struiken eromheen en hoe hoog zijn die gebouwen?”
Kijken naar gedrag dat afwijkt van de norm
Maar Donkers wil nog eens benadrukken: het gaat hier absoluut niet om de dagelijkse praktijk, maar alleen om onderzoek. “Een van onze vragen luidt: hoe kunnen we genoemde kennis en technieken gebruiken, en nog steeds compliant zijn met de privacywetgeving? Wat we bijvoorbeeld niet willen, is etnisch profileren: deze auto heeft een bepaald kenteken, dus daar gaan we scherp op reageren. In plaats daarvan kijken we naar gedrag en naar gedrag dat afwijkt van de norm. En die 3D-beelden helpen ons bij het vaststellen van bepaalde kenmerken, gegevens die niet zijn terug te voeren op een bepaalde persoon, maar die ons wel houvast geven. Daarbij kun je denken aan lengte, haarkleur, kleur van de ogen, maar ook aan bepaalde kleding. Al die kenmerken kunnen ons helpen om vast te stellen dat we met een persoon te maken hebben die we op eerdere beelden ook hebben gezien. Maar nogmaals, dat zijn zaken die op dit moment alleen worden onderzocht. Een van onze vragen luidt: is dit juridisch en ethisch haalbaar?”
Zal het opvallen dat er al een tijdje een fiets naast de deur staat?
Russische diplomaten
Dat onderzoek is volgens hem hard nodig, want security wordt steeds complexer. “In toenemende mate moeten we rekening houden met digitale dreigingen. Stel je voor: er is een persoon die wordt bedreigd. Dus die krijgt gedurende de dag beveiliging: als hij naar zijn werk gaat, als hij weer naar huis gaat, en als hij een potje gaat tennissen. Tot zover niets aan de hand. Maar zal het die beveiliger ook opvallen dat er al een tijdje een fiets naast de deur staat? En dat er in die fietstas een pineapple zit, die al twee weken lang de data van de betreffende meneer doorsluist naar criminelen? Let wel: dat is geen onwaarschijnlijk scenario, want een paar jaar geleden werden er enkele Russische diplomaten het land uitgestuurd, precies omdat ze zo’n pineapple in de auto hadden liggen. Daarmee probeerden ze informatie te verzamelen over het OPCW, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens in Den Haag. En bedenk wel: pineapples zijn al enigszins verouderd. Tegenwoordig passen onze opponenten technieken toe die nog veel geavanceerder zijn.”
Samenwerking met private beveiliging bedrijven
Complexe dreigingen dus, en daarom is het volgens Donkers erg belangrijk dat de politie samenwerkt met andere partijen, bijvoorbeeld met private beveiliging bedrijven. “Die bedrijven hebben immers dezelfde belangen. Stel, er is een securityprobleem rondom een ziekenhuis. Dan is dat in beginsel een private aangelegenheid. Maar wanneer de risico’s ernstiger worden, zie je een verschuiving: dan wordt het een publiek probleem, en dus ook een probleem van de politie. Om dat soort risico’s integraal te beheersen, moeten beide partijen dezelfde taal spreken.”
> LEES OOK: Minister voorziet meer samenwerking met beveiligingsbedrijven
Verschil in aanpak door taalverschillen
Helaas lopen die talen in de praktijk vaak uiteen. “Wij securityprofessionals gebruiken vaak termen als ‘risico’ en ‘dreiging’. Maar je kunt je afvragen: bedoelt iedereen daarmee precies hetzelfde? In de private sector zien ze dreiging als iets binairs: die is er wél of niet. Maar in de publieke sector ligt dat subtieler: daar willen ze dat begrip kwantificeren. Is de dreiging hoog of laag? In het uiterste geval leidt dat niet alleen tot spraakverwarring, maar tot een verschillende aanpak. En dus is het heel belangrijk om precies met elkaar af te spreken wat we met die begrippen bedoelen.”
Kennis opdoen via private bedrijven
Heel belangrijk inderdaad, want de samenwerking met private bedrijven is voor de politie essentieel. “Sommige van die organisaties lopen een eindje op ons voor”, zegt Donkers. “Veel technische ontwikkelingen gaan daar gewoon sneller, vooral omdat ze in de private sector minder rekening hoeven te houden met allerlei wet- en regelgeving. Van die kennis kunnen wij gebruikmaken, daar kunnen we van leren – maar dat gebeurt nog niet altijd in voldoende mate. Vooral als het gaat om digitale dreigingen lopen we vaak nog achter. Het is heel belangrijk dat die kennis aan elkaar wordt gekoppeld, zodat wij onze slagkracht kunnen vergroten.”
We moeten alert zijn op een achterdeur naar China
Inkopen of zelf ontwikkelen
Maar er is ook goed nieuws. Want volgens Donkers begint de samenwerking voorzichtig op gang te komen. “Samen met defensie kijken we naar zaken die we bij private partijen kunnen inkopen, en die we kunnen operationaliseren in een politieomgeving. Dan moet je denken aan zaken als camera’s, akoestische sensoren, drones en counter-dronesystemen. Bedenk wel, dat is niet zo simpel als het nu misschien lijkt, want als je een stuk software inkoopt bij private partijen, heb je te maken met copyright, bijvoorbeeld op de broncode. Dus als wij zulke software willen updaten, kost ons dat iedere keer veel geld. Bovendien, we moeten absoluut zeker weten dat we niet te maken krijgen met beveiligingslekken. Wat als we niet precies kunnen achterhalen of poort nummer 8080 open staat? Dan zou er sprake kunnen zijn van een achterdeur naar Huawei, naar China. Dus daar moeten we alert op zijn. En daarom is het voor ons soms verstandiger om zaken zelf te ontwikkelen.”
> LEES OOK: Veiligheidssystemen met technologie uit de 21ste eeuw. Hoe veilig is het nu eigenlijk?
Belang van verandering en een leven lang leren
Veel technisch onderzoek dus – maar is de gemiddelde agent ook in staat om met de techniek te werken? En is hij of zij daar überhaupt toe bereid? Een terechte vraag, zegt Donkers. “Je ziet natuurlijk dat de hele samenleving vergrijst, en dat geldt ook voor ons personeelsbestand. Ik kan me voorstellen dat jongeren misschien iets makkelijker de overstap maken van een laptop naar een VR-bril. En als je het hebt over de ontwikkeling van 2D naar 3D, krijg je daar al snel mee te maken. Aan de andere kant moet je niet denken dat het per se ouderen zijn die moeite hebben met technische vernieuwingen. Sommige mensen vinden het gewoon prettig om in de wijk te blijven werken, vooral omdat ze gewend zijn aan het contact met de burgers. En anderen hechten misschien aan hun oude manier van werken, gewoon met de laptop. Dat is dus ook een taak van een operationeel specialist: de collega’s overtuigen van het belang van verandering, van een leven lang leren.”
Volg Security Management op LinkedIn
