De Nationale Politie zet in op ‘predictive policing’: het gebruik van (big) data om crimineel gedrag te voorspellen en, als het even kan, in te grijpen nog voordat de misdaad is gepleegd. Hierdoor wordt ‘afwijkend gedrag’ het criterium voor optreden van de politie, in plaats van ‘strafbaar gedrag’. De korpschef is daarmee een van de drie genomineerden voor de Big Brother Awards Expertprijs. Woensdag 28 oktober wordt deze door Bits of Freedom aan de winnaar uitgereikt in de Stadsschouwburg Amsterdam.
Risicoburger
Om dit soort voorspellingen te kunnen doen, heeft de politie een enorme bak aan gegevens nodig. Het vergaren van informatie wordt een doel op zich. Uit een gelekt document wordt duidelijk dat de politie zelfs al werkt aan een landelijk dekkend netwerk van sensoren om “gebeurtenissen in de nabije toekomst te voorspellen” en “proactief te acteren”. Als een burger afwijkt van de norm is hij verdacht en wordt [hij] een risicoburger”, zegt criminoloog Schuilenburg van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Voorspelbaar gedrag
De politie lijkt inspiratie te halen uit de film Minority Report. “Als dit zo doorgaat,” zegt columnist en expert Jonathan van het Reve, “zul je er als onschuldige burger steeds meer op moeten gaan letten om je zichtbaar onschuldig en voorspelbaar te gedragen. Een keertje via een andere route naar je werk? Doe maar niet, daar krijg je alleen gezeik mee.”
Over de Big Brother Awards
Jaarlijks worden zowel de Publieksprijs als de Expertprijs uitgereikt aan de grootste privacyschenders van het afgelopen jaar. De uitreiking wordt georganiseerd door digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom, om te laten zien hoe het is gesteld met het recht op privacy in Nederland.