‘Predictive profiling’ is al jaren een begrip in de wereld van de beveiliging. Toch kost het nog moeite om deze methodiek te implementeren in organisaties en te leren hoe mensen hiermee om moeten gaan. Security Management spreekt met Danny Pronk, intelligence-consultant en Leen van der Plas, directeur van SoSecure.
TEKST Betty Rombout
Predictive profiling is in de basis een analysetechniek om dreigingen te kunnen inschatten. Wat gebeurt er op dit moment? Wat zien we? Hoe schatten we daarvan de dreiging of het risico in? En hoe gaan we daar op anticiperen? Naar aanleiding hiervan beïnvloeden we een persoon, voorwerp of een situatie en wordt er vooral gekeken naar de reactie op deze interventie.
“Predictive profiling is een methodiek die gebaseerd is op kennis over de modus operandi van criminaliteit of terrorisme. Predictive profiling richt zich dus niet op criminelen of terroristen als zodanig, maar op criminaliteit of terrorisme”, aldus Leen van der Plas. Als voorbeeld nemen we de klimaatactivisten die zich in musea vast laten plakken aan schilderijen of er verf tegenaan gooien. Danny Pronk: “Met predictive profiling kunnen we hierop anticiperen. Signalen opvangen, mensen eruit halen die zich op een bepaalde manier gedragen, anders dan een museumbezoeker dat zou doen. Op basis van het waarnemen van deze signalen kunnen we anticiperen op iets dat nog moet gaan gebeuren. En zo kunnen we een daad – als een pot verf gooien tegen een schilderij – voorkomen.”
Je kunt het pas voorkomen als je het weet te herkennen
Jas in de garderobe
Van der Plas: “In feite onderzoeken we en vergaren we informatie over de museumbezoeker en over actievoerders. Een museumbezoeker hangt normaliter zijn of haar jas op in de garderobe. Maar als een persoon met een t-shirt van ‘Red de wereld’ dit niet doet, kun je daar vraagtekens bij zetten. Hebben ze iets te verbergen? Voor ons is dit gedrag een waarschuwingsindicator. We kunnen pas anticiperen op afwijkend gedrag en situaties als wij weten hoe we de afwijking kunnen herkennen. De volgende stap is dat wij het gedrag beïnvloeden zodat de persoon vertrekt of zijn actie staakt. Kortom, je kunt het pas voorkomen als je het weet te herkennen. We moeten om te beginnen dus verstand hebben van de modus operandi van kwaadwillenden. Vervolgens gaan we met een dergelijk persoon in gesprek op een klantvriendelijke manier. Met het doel achter de intentie te komen. Kortom, proactief het gesprek aangaan, vragen stellen en op basis van kennis een conclusie trekken. We voorkomen incidenten, daar gaat het om.”
Geheime dienst
Predictive profiling is ontwikkeld door de Israëlische geheime dienst en de Israëlische luchtvaartmaatschappij, als reactie op terreurdreiging. Het heeft een tijd geduurd voordat deze methodiek ook in ons land bekend werd. Maar doorvoering ervan is nog een tweede.
Danny Pronk: “We moeten alle organisaties die bezig zijn met veiligheid proactief maken. Hoe? Door hun proces informatiegestuurd te laten zijn. Dus informatie verzamelen over bijvoorbeeld de werkwijze van mogelijke kwaadwillenden. En dan op basis hiervan nadenken over indicatoren voor mogelijk onheil. Die kun je bepalen door kennis te vergaren over hoe kwaadwillenden te werk gaan en hoe zij daarin innoveren. Kortom, dit moet centraal komen te staan in de bedrijfsvoering van organisaties die met veiligheid bezig zijn.”
Beslissingen nemen op basis van waarnemingen
Allemaal mooi en goed, maar hoe krijg je proactief denken van de grond? Van der Plas: “Dat is niet eenvoudig. Beveiligers hebben vaak een mbo 2-niveau. Deze groep voelt zich prettig als er duidelijke regels zijn en zij niet zelf verantwoordelijk zijn voor besluiten. Deze methodiek vraagt om mensen die zelf nadenken en beslissingen nemen op basis van waarnemingen. We hebben in het verleden samen met het Rijksmuseum en het Van Gogh Museum TNO een onderzoek laten doen naar de competenties die beveiligers moeten hebben om de methodiek te kunnen toepassen. Vanaf mbo 3-niveau komt het goed.”
Een crimineel kijkt naar beveiligers en politiemensen, niet naar een schoonmaker of een receptionist
Zaak van iedereen
Veiligheid is bovendien een verantwoordelijkheid van iedereen: van de receptionist en de schoonmaker tot de personeelsmanager en de directeur. En dus niet alleen van de veiligheidheidsmensen. Van der Plas: “Daarom leiden we ook receptionisten en facilitair managers op. Een crimineel kijkt naar beveiligers en politiemensen, maar niet naar een schoonmaker of een receptionist.”
“Soms werkt de methodiek ook niet, omdat een bedrijf wel proactieve beveiligers wil inhuren, maar er niet voor wil betalen. Inkopers vechten soms om de dubbeltjes. Gedacht wordt dat predictive profiling wel geleerd kan worden in een halve dag. Niet dus, het is een methodiek die geïmplementeerd moet worden in het bedrijfsproces”, aldus Van der Plas.
Predictive profiling geeft impuls aan de klantvriendelijkheid
“Omdat de methodiek nog niet echt in organisaties geïmplementeerd is, ervaart men ook niet de voordelen. Zoals dat het ziekteverzuim naar beneden gaat. Waarom? De methodiek geeft veel werkplezier. Het geeft niet alleen een kwaliteitsimpuls, maar ook een impuls aan de klantvriendelijkheid en de uitstraling van een organisatie.”
Er zijn al organisaties die de omslag met succes hebben gemaakt
Koninklijke Marechaussee
Deze cultuuromslag is dus nog wel een dingetje. Maar er zijn organisaties te noemen die de omslag met succes gemaakt hebben. De Koninklijke Marechaussee bijvoorbeeld. Pronk: “Tot een aantal jaren geleden was deze organisatie reactief. Ze reageerden op manifestaties van dreigingen. Maar hiermee staan we al een punt achter. We kunnen pas dingen gaan doen als ze zich voordoen. Proactief werken is beter: anticiperen, stukje voorspellen. Dan kunnen we veel doelmatiger onze middelen inzetten. Dan hoeven er niet overal op Schiphol beveiligers rond te lopen, maar alleen op die punten waarvan verwacht wordt dat zich daar dreigingen manifesteren. Kortom, de Koninklijke Marechaussee heeft het werkproces op de schop genomen en werkt inmiddels volledig proactief en informatiegestuurd.”
Pronk zegt: “Informatiegestuurd werken is eigenlijk niet juist. Informatie is nog niet onderzocht, ongeanalyseerd materiaal. We spreken daarom liever over inlichtingen. We beginnen met het verzamelen van data in ruwe vorm. Het wordt informatie als we het bijeen brengen. Dan gaan we er een analyseslag op plegen: wat betekent deze informatie nu allemaal? En dan worden het inlichtingen. We willen organisaties dus inlichtingengericht maken.”
Vierkante millimeter
Pronk vult verder aan: “Proactief werken met inlichtingen kan op veel niveaus en vraagstukken toegepast worden. In de beveiliging, maar ook bij bedrijven die zich zorgen maken over waar het met de wereld naar toe gaat, of om te kijken in welke landen het beste te investeren is, noem maar op.”
Leen van der Plas: “Predictive profiling kunnen we op de vierkante millimeter organiseren, maar Danny biedt het in een veel groter geheel aan als analyse van de omgeving waarin organisaties opereren.”
Red teaming
In de methodiek predictive profiling zit ook een evaluatiemoment ingesloten, red teaming. Van der Plas: “Dit is een methodiek waarmee we een organisatie aanvallen uit het oogpunt van de tegenstander. Hierdoor krijgt de organisatie inzicht in de sterke en zwakke plekken in de beveiliging, zodat deze daar dan proactief op kan anticiperen.”
Motivator
“Wij zien dat dit een positieve uitwerking heeft op organisaties, processen en hun medewerkers. Heel voorzichtig gaan mensen het snappen. Wij zeggen: predictive profiling kun je niet implementeren zonder aan red teaming te doen. Het is niet alleen een kwaliteitsontwikkeling, maar vooral een coachingen trainingsmiddel. Het is de motivator achter de methodiek.”
Opleiding
SoSecure is gespecialiseerd in proactieve veiligheidsbenaderingen en inlichtingen alsook in informatiegericht werken. Overheden, bedrijven en organisaties in de vitale infrastructuur zijn de klanten.
In 2023 biedt SoSecure een opleiding op het gebied van security intelligence. De proactieve beveiligingsmethodiek en informatiegericht werken staan daarin centraal. Geleerd wordt om de methodiek in de organisatieen bedrijfsprocessen te implementeren.
Wil je meer weten over deze methodiek of over red teaming? Vraag dan het gratis kennisdocument ‘Security intelligence’ op via de website van SoSecure.
Meer informatie: www.sosecure.nl