KPN heeft geruime tijd geleden al aangekondigd per 1 september 2019 te stoppen met de ISDN1, ISDN2-meervoudig en PSTN-meervoudige diensten. Bovendien wordt de ISDN 15/20/30-dienstverlening per 1 oktober 2021 uitgefaseerd. Voor de beveiligingsbranche heeft dit nogal wat consequenties.
De afgelopen maanden moesten tienduizenden alarmaansluitingen die nu nog via ISDN1 of ISDN2 naar de verschillende particuliere alarmcentrales (PAC’s) doormelden, worden overgezet naar PSTN/analoog of naar doormelding over IP. Als dat op 1 september nog niet gebeurd is, dan zijn tienduizenden klanten en hun locaties van het ene op het andere moment onbeveiligd. Maar ook het beheer van duizenden liften kan hierdoor in de problemen komen, met alle gevolgen van dien.
Tienduizenden klanten en hun locaties zijn van het ene op het andere moment onbeveiligd
KPN stopt met genoemde diensten vanwege de verouderde techniek en het feit dat er al geruime tijd goede alternatieven beschikbaar zijn. Deze alternatieven zijn meer schaalbaar, flexibel en bieden bovendien meer functionaliteiten. Ook andere telecomproviders die via KPN hun ISDN-dienstverlening krijgen aangeleverd, zullen deze per 1 september dan wel per 2021 beëindigen.
Introductie ISDN in 1991
De ISDN-dienstverlening werd door KPN in 1991 geïntroduceerd en was direct al populair als snelle internet inbeldienst. Door de beide B-kanalen te bundelen, kon een snelheid van 2 x 64kbit/s = 128 kbit/s worden bereikt. Andere grootschalige toepassingen voor ISDN waren en zijn telefonie en fax. Maar ook bijzondere aansluitingen op locaties zoals transformatorhuisjes, flitspalen, windmolens, bruggen, sluizen, bushokjes, stoplichten en bouwkeetaansluitingen werden voorzien van ISDN.
Uitdagingen voor de beveiligingsbranche
De beveiligingsbranche ging pas medio 1995 actief aan de slag met ISDN en liep toen tegen een aantal uitdagingen aan. KPN introduceerde eind 1994 de dienst DigiAccess Alarm, een speciaal alarmabonnement voor de hogere risico’s dat via het zogenaamde D-kanaal – het ISDN besturingskanaal met toegang tot het Datanet 1 – kon worden geïnstalleerd. DigiAccess Alarm via dit D-kanaal zorgde voor een directe, continu bewaakte verbinding tussen de objectlocatie en de PAC die was aangesloten op Datanet 1. Voor de hogere risico’s was dit toen een zeer betrouwbare, besloten verbinding met de PAC.
Problemen met de doormelding
Maar er was nog een andere, veel grotere uitdaging. De markt bestond toen voor ruim 90 procent uit standaard lage risico’s (AT1 en AT2), waarbij op de klantlocatie een analoge alarmoverdrager of -kiezer aanwezig was. De alarmdata met de PAC die normaal gesproken via een analoge netlijn (PSTN) werd afgewikkeld, moest ineens via de digitale ISDN-aansluiting worden doorgemeld. Een schijnbaar voor de hand liggende oplossing – de kiezer aansluiten op de analoge poort van de door KPN meegeleverde telefonie randapparatuur zoals de Duovox en Quatrovox – bleek in de praktijk een risicovolle oplossing te zijn. Zo was bij spanningsuitval er geen doormelding meer mogelijk, de voorkeurschakeling maar ook de lijnbewaking functioneerde niet meer. In de Financiële Telegraaf van 20 november 1996 werd onder de kop ‘Alarmsystemen bedrijven onbetrouwbaar door ISDN’ melding gemaakt van de problemen met de doormelding van alarmsystemen nadat die waren overgezet op ISDN. Na introductie van de digitale ISDN-kiezer, maar meer nog van de analoog/digitaal-converter zoals de microMuSDO, werden deze problemen opgelost.
Analoge telefoonlijn PSTN verdwijnt
Ondanks het feit dat KPN nog geen einddatum voor de analoge telefoonlijn PSTN (Public Switched Telephone Network) of POTS (Plain Old Telephone Service) kenbaar heeft gemaakt, zal ook deze dienstverlening binnen enkele jaren worden gestopt. Zo kan vanaf het tweede kwartaal 2020 in het centrum van Eersel en de wijk Stadshagen te Zwolle alleen nog gebruik worden gemaakt van KPN via mobiele- of glasvezeldienstverlening. Dat geldt ook voor Amsterdam IJburg, Bennekom, Bergeijk en Eibergen waar het koper medio 2020 wordt uitgezet (bron: KPN).
Moderniseren en digitaliseren
Toch werkt het telecombedrijf al geruime tijd aan het moderniseren en digitaliseren (E-POTS) van deze analoge telecomdienst. Volgens KPN waren eind 2018 van de circa 750.000 analoge lijnen er al 150.000 omgezet en worden er gemiddeld 20 centrales per week op deze manier aangepast. Eind 2019 moet het project zijn afgerond. Alleen de verbinding tussen de gebruiker/klant én de KPN eindcentrale blijft analoog.
Problemen voor de PAC’s
Hierbij moet worden afgewacht of deze digitalisering voor analoge alarmsystemen en hun alarmoverdracht met de PAC, al dan niet tot problemen leidt. Diverse testen met verschillende leveranciers van analoge alarmoverdragers aangesloten op de E-POTS analoge lijn hebben medio 2018 in samenwerking met TNO plaatsgevonden of lopen nog. Waarschijnlijk hebben lang niet alle leveranciers van analoge alarmoverdragers die nu in de markt operationeel zijn, aan deze testen met KPN meegedaan. Omdat ook de meervoudige analoge netlijnen per september aanstaande worden uitgefaseerd kan dit nog voor forse problemen gaan zorgen voor de PAC’s, installateurs en hun klanten. PAC’s hebben immers een groot aantal van deze gestapelde analoge lijnen (groepsnummers) voor de alarmoverdracht vanaf zeer veel analoge kiezers op klantlocatie, waarbij de correcte ontvangst en verwerking van bijvoorbeeld de DTMF-data voor problemen kan zorgen.
Het zelf initiëren van een overleg met KPN of huidige andere telecomproviders lijkt voor de PAC’s geen overbodige luxe
KPN is met verschillende klanten die hier nu nog gebruik van maken in gesprek voor een passende alternatieve technische oplossing. Maar omdat 1 september in rap tempo nadert, lijkt het intensiveren van dit overleg met KPN of andere telecomprovider voor de PAC’s geen overbodige luxe. Die gaan er, zo lijkt het, vanuit dat de dienstverlening voor hun aangesloten klanten ook na 1 september zonder problemen blijft functioneren.
Alarm over IP lijkt voor de hand liggende oplossing
In de meeste gevallen waar nu de alarmkiezer nog op ISDN is aangesloten, ligt overschakelen naar toekomstbestendige alarmoverdracht over IP voor de hand. Er zijn voldoende technische mogelijkheden op de markt om de analoge kiezer geschikt te maken voor doormelding over IP. Dat kan onder andere door gebruik te maken van een analoog/IP-converter, dan wel te kiezen voor een IP-alarmoverdrager. Waarom dat nog steeds niet voor die tienduizenden alarmaansluitingen is gebeurd is onduidelijk, daar zijn geen onderzoeksgegevens van bekend.
Wel of geen batterij back-up
In de meeste gevallen zal voor de lage risico’s (AT1 en AT2) doormelding over internet een prima oplossing zijn, al dan niet gecombineerd met een back-up alarm-transmissiepad via GPRS (General Packet Radio Service ). Deze laatste variant met een zogenaamd dubbel alarm-transmissiepad zorgt in de praktijk voor een hogere beschikbaarheid van de alarmcommunicatie met de PAC, waarbij een batterij back-up voor de router op klantlocatie dan geen vereiste meer is. Bij een enkelvoudig alarm-transmissiepad, zonder die GPRS back-up, moet de router van de op locatie aanwezige internetaansluiting wel worden voorzien van een batterij back-up zodat bij stroomuitval de verbinding met de PAC gewaarborgd blijft.
Let op: de alarmkiezer aansluiten op de analoge poort van de internet router is geen veilige oplossing, omdat doormelding op basis van Voice over IP (VoIP) onbetrouwbaar is.
Kosten migratie/heraansluiting voor de klant snel terugverdiend
Ondanks de kosten voor het aanpassen van het alarmsysteem en het GPRS-abonnement voor de back-up verbinding met de PAC, is dit door het vervallen van het ISDN-abonnement voor de klant een goede deal. Deze kosten zullen in bijna alle gevallen namelijk binnen één tot anderhalf jaar zijn terugverdiend, zo wordt ingeschat.
Conclusie: actievere rol van installateurs en verzekeraars vereist
Om te voorkomen dat straks veel objecten van het ene op het andere moment onbeveiligd zijn, is een veel actievere rol van installateurs en verzekeraars vereist. Ook voor wat betreft het hierover informeren van hun klanten. PAC’s zouden de installateurs hierbij moeten ondersteunen, het zijn immers ook hun klanten. Tevens is het van belang dat zij het overleg met hun telecomproviders intensiveren om er voor te zorgen dat voor wat betreft de ontvangst van de alarmdoormelding – de omzetting van de analoge groepsnummers naar een alternatieve oplossing – op tijd gereed is.
Bart Postelmans. Bart werkte ruim 33 jaar bij KPN, waar hij verantwoordelijk was voor de introductie van DigiAccess Alarm. Ook was hij betrokken bij de ontwikkeling van Alarm over IP. Van 2007 tot 2015 werkte Postelmans als senior business consultant bij ASB Security in Eindhoven. Hij is momenteel werkzaam als docent alarmtransmissie bij SOBA en VEBON-NOVB.
