Richard Franken: Crisis is vaak verwaarloosd probleem

De wereld valt van de ene crisis in de andere. Van klimaat tot energie en van vluchtelingen tot een economische crisis. Om op geopolitiek vlak maar niet te spreken van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Absoluut een crisis met impact op andere crises. Er zijn ook positieve kanten aan een crisis. Je kunt er bijvoorbeeld beter uitkomen. Maar helaas is dat niet altijd het geval.

Wat kunnen wij voor ons vakgebied leren? Om te beginnen: dat niet iedere crisis voldoet aan de definitie ‘plotseling opkomend en niet te voorspellen zorgwekkend verschijnsel’ (vrij vertaald). Soms gaat het om verwaarloosde problemen. Denk in dit geval aan de klimaatcrisis. Er waren al jaren duidelijke signalen dat het niet goed gaat. Als daar niets mee gedaan wordt, dan wordt het vanzelf een crisis. En iets abstracter: ieder weldenkend mens zou onze afhankelijkheid van het Russische gas niet verstandig vinden, maar wij laten het gebeuren tot het, zoals nu, tot een crisis leidt.

Hoe kan het toch dat het zo vaak zo fout gaat? Negeren wij de deskundigen? Is de druk van de (politieke) leiding te groot om er tegenin te gaan? Zijn wij met zijn allen te goedgelovig of zelfs naïef? Oké, er spelen altijd uiteenlopende belangen bij het managen van problemen van deze orde. En bij iedere gemaakte keuze blijven er andere zaken liggen. Maar kiezen is beter dan afwachten en kijken of het een crisis gaat worden. Want dan kun je niet meer terug en ontbreekt vaak de kennis om snel op te treden. Misschien zie ik het te simpel, maar als ik de vertaalslag maak naar de coronacrisis en een doorsnee organisatie, dan vraag ik mij af of de crisisorganisatie nog paraat staat en de middelen nu wel voorhanden zijn?

Helaas is er weinig tot niets met voorspellingen gedaan

Zijn wij in staat om te bedenken wat ons te wachten staat op het gebied van crisissituaties? Maken wij een future proof risico-analyse? Hier valt vast nog wat te verbeteren. Van veel crisissituaties werd achteraf gezegd: ‘Ja, dat hadden wij wel verwacht’. Maar helaas is er weinig tot niets met die voorspelling gedaan. En oké, je kunt niet voor elk risico maatregelen nemen, maar je kunt je wel beter voorbereiden. En reële scenario’s oefenen. Dan weet je op tijd of de maatregelen werken.

> LEES OOK: Eerste nieuwe Post-HBO registeropleiding Crisisbeheersing van start gegaan

Eén van de kernuitkomsten van het, in opdracht van het WODC in 2020 uitgevoerde onderzoek ResearchGate: State of the art crisisbeheersing Fase 2, naar de effecten van het trainen van crisissituaties, was dat er veel kennis ontbreekt over het functioneren van teams en individuen in een crisis. Dat kwam doordat er met name te weinig geoefend en geëvalueerd wordt. Hierin investeren, van analyse tot oefenen, loont de moeite. Anders leren wij er te weinig van en blijft de kwaliteit van ons crisismanagement onder de maat. Als wij bestaande problemen op willen lossen voordat zij voor onze organisatie een crisis worden, dan kunnen wij daar morgen mee starten. Toch? Gewoon beginnen!

Richard B. Franken is directeur van Franken Security Solutions. Daarvoor was hij directeur bij van Aetsveld, The Hague Security Delta, Trigion en Hoffmann bedrijfsrecherche.

Volg Security Management op LinkedIn